Τετάρτη 13 Σεπτεμβρίου 2017

Περί αρχείων λόγος


Πολύς λόγος γίνεται τώρα τελευταία για τις βιβλιοθήκες και τη βιβλιοθηκονομία. Κι είναι, αν μη τι άλλο, καλό αυτό. Να ακούγεται αυτή η επιστήμη η παραμελημένη, η χωρίς αναγνώριση. Κάτι η δημοσιότητα από τη μετακόμιση της Εθνικής Βιβλιοθήκης στο νέο της κτίριο, κάτι οι δράσεις των κατά τόπων δημοσίων βιβλιοθηκών, κάτι οι δημοσιογράφοι που συντάσσουν σχετικά κείμενα σε εφημερίδες, κάτι ο μυστηριώδης Καλλίμαχος της "Αυγής", κοντεύει η ειδικότητα να πετάξει τις αράχνες από πάνω της, επιτέλους να αποκτήσει τη χρησιμότητα που της πρέπει κι ας είναι μόνο στα λόγια για αρχή. Οι βιβλιοθήκες να αποκτήσουν θέση στις καρδιές μας και στην καθημερινότητά μας, να επιζητούμε την ύπαρξή τους μα και τη σωστή λειτουργία τους που θα έρθει από την απαραίτητη χρηματοδότησή τους.

Για την αρχειονομία όμως δεν γίνεται πολύ κουβέντα. Είναι που και τα Γενικά Αρχεία του Κράτους (ΓΑΚ) δεν ζητούν τη δημοσιότητα πολύ, είναι και που ο ρόλος τους αναγκαστικά είναι μακριά από τα φώτα, καθώς ενδιαφέρει μικρότερη μερίδα πληθυσμού. Έχει όμως και αυτή η επιστήμη τη μαγεία της, τόσο ίδια αλλά ταυτόχρονα τόσο διαφορετική από τη βιβλιοθηκονομία. Δεν ξέρω αν θα μπορούσαμε να τις ονομάσουμε "Επιστήμες της Πληροφορίας" ή "της Πληροφόρησης" ή "Πολιτισμικές Μονάδες" ή κάπως αλλιώς, αλλά μπορούμε να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους. Όπως οι βιβλιοθήκες χρειάζονται τους βιβλιοθηκονόμους τους, έτσι και τα αρχεία χρειάζονται τους αρχειονόμους τους. Φυσικά κάθε υπηρεσία χρειάζεται πλήθος ειδικοτήτων για να λειτουργεί σωστά, και στην περίπτωση εδώ άκρως απαραίτητοι είναι και οι Ιστορικοί, οι Πληροφορικοί μα και οι Συντηρητές Έργων Τέχνης, κι αυτοί οι τελευταίοι πάντα χρειάζονται, καμιά φορά θαρρώ πως χρειάζονται περισσότερο από εμένα. Γιατί είναι το χαρτί ευάλωτο, ευαίσθητο και ορισμένες φορές νιώθω ότι εξαφανίζεται στα χέρια μου, λιώνει και χάνεται. Σκορπίζουν τα γράμματα, γίνονται σκόνη κι αέρας και νιώθω μια ματαιότητα.

Σάββατο 9 Σεπτεμβρίου 2017

Της Αρλέτας (1945-2017)

Η δυσάρεστη είδηση της 8 Αυγούστου για το θάνατο της Αρλέτας μου έφερε και μία πληροφορία που δεν γνώριζα. Έμαθα για το ένα και μοναδικό βιβλίο που εξέδωσε αυτή η τραγουδίστρια με την αέρινη φωνή που συντρόφευε τα μουσικά ακούσματα της εφηβείας μας αλλά και της μετέπειτα ζωής μας. Αυτό το ένα βιβλίο της ήθελα να το έχω στη βιβλιοθήκη μου, σαν φόρο τιμής. Να το ανοίγω όταν θέλω να ακούω τη φωνή της. Κι είναι μια πολύ όμορφη έκδοση από τις εκδόσεις Καστανιώτη που την έχει επιμεληθεί εξολοκλήρου η αγαπημένη τραγουδίστρια. Ήταν μια σκέτη έκπληξη το βιβλίο της. Χορταστική ποιητική συλλογή 129 σελίδων. Έργο τέχνης καθώς εκτός από τα τόσο δικά της ποιήματα περιλαμβάνει και δικά της σκίτσα. Εξάλλου η Αρλέτα είχε αποφοιτήσει από την Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών στην οποία σπούδασε φαίνεται όλες τις τέχνες. Νιώθω σαν να ομόρφυνε λίγο περισσότερο η βιβλιοθήκη μου. Σπανίζουν βιβλία με τόσα χρώματα και με τόση τέχνη μαζεμένη μέσα στις σελίδες τους. Έχει ακόμη και ήχο, φρόντισε να αφήσει μέσα εκεί μερικά από τα τραγούδια της. Για τον αναγνώστη που έφτασε ως εκεί εξαιτίας της αγάπης του για τη μουσική της. Μα θα είναι πάντα στο μυαλό μας τα τραγούδια της. Και η παρουσία της. Τώρα και τα σκίτσα της μα και οι στίχοι της. 

Μου διώξανε τα παραμύθια μου.
Ήτανε λέει αναρχικά.
Ήτανε λέει αντικοινωνικά.
Ήτανε λέει ουτοπικά.
Μου διώξανε τα παραμύθια μου.
Κι αντί γι' αυτά μου δώσανε
ένα πουγγί με γνώση
και με λίρες, να το χειριστώ,
να γίνω μέλος χρήσιμο κι εγώ.
Άνοιξα το πουγγί. Και ευθύς 
πετάχτηκε ένας ανέραστος
ένας αλαζών, ένας γλοιώδης
ένας απατεών,
ένας πορνοβοσκός,
ένας φονιάς ψυχών.
Και άρχισαν τα μαθήματα.
Στα πόσα να πυροβολώ,
στα πόσα να υποχωρώ,
πόσα να κλέβω, πόσο να πουλώ.
Έγινα λίγο λίγο χρήσιμη κι εγώ.
Μα κάπου ακόμα μέσα μου από
το βύθισμά μου, μέσα από
τη χρησιμότητά μου, μέσα από 
τη ζάλη μου, με κοροϊδεύουνε
τα προδομένα παραμύθια μου.
Γεμάτα σκόνη κάπου
ξεχασμένα, ζούνε αληθινά -
χωρίς εμένα.

Αρλέτα (1997). Από πού πάνε για την άνοιξη;, Αθήνα: Καστανιώτης.

Σάββατο 2 Σεπτεμβρίου 2017

Τετράδια ονείρων


Για εμάς που αγαπούμε τον ύπνο, ο κόσμος των ονείρων είναι μια εξαιρετική διέξοδος από την πραγματικότητα, βέβαια μετά την ανάγνωση. Ό,τι κι αν συμβαίνει κατά τη διάρκεια της ημέρας, όσο δυσάρεστο κι αν αυτό είναι, έρχεται η νύχτα να σε οδηγήσει στο όνειρο. Ακόμη κι αν είναι εφιάλτης, έχεις την τύχη να ξυπνήσεις. Λυπάμαι τους ανθρώπους που όταν ξυπνούν δεν έχουν τίποτα να αφηγηθούν από την ονειρική ζωή, πως γίνεται να ξεχνούν όλα αυτά τα απίθανα που έζησαν κοιμώμενοι;

Να δεις που όσοι δεν μπορούν να αφηγηθούν όνειρα, αδυνατούν να αφηγηθούν και κομμάτια της πραγματικής τους ζωής. Ούτε λόγος για φανταστικές ιστορίες. Να μου το θυμηθείς ότι έχω δίκαιο.

Θυμάμαι ακόμη όνειρα που είδα πριν πολλά χρόνια, κάποια σχεδόν προφητικά, ενώ δεν λείπουν οι φορές που αδυνατώ να θυμηθώ αν κάτι έγινε στα αλήθεια ή ήταν απλά παιχνίδι της φαντασίας μου που έζησα σε κάποιον βαθύ ύπνο ξεκούρασης. Έτσι λοιπόν τα όνειρα είναι για εμένα απαραίτητα στον ανθρώπινο βίο. Πόσο μάλλον αν αυτά προέρχονται από τη φαντασία της Ζυράννας Ζατέλη κι είναι καταγεγραμμένα δια χειρός της;

Ξέροντας να παίζει με τις λέξεις και να φτιάχνει ταξιδιάρικες προτάσεις, τα όνειρά της θα έχουν σίγουρα μια κάποια μαγεία με ονειρική φαντασία. Πράγματι, αν μη τι άλλο, είναι παράξενα όνειρα.