Τετάρτη 23 Σεπτεμβρίου 2015

Ο Κέδρος και οι άνθρωποι του

Είναι πολλές φορές που επιλέγω ένα βιβλίο μόνο και μόνο γιατί εμπιστεύομαι τον εκδοτικό οίκο. Συμπαθώ το εκδοτικό γούστο, την τυπογραφική εμφάνιση και τέλος πάντων το τυπογραφικό σήμα είναι κάτι σαν εγγύηση ότι τα χρήματα δεν θα πάνε χαμένα.
Κι αυτό είναι άθλος, είναι επιχειρηματική ευφυΐα.
Στην Ελλάδα οι περισσότεροι εκδοτικοί οίκοι είναι οικογενειακές επιχειρήσεις που περνούν από τη μία γενιά στην άλλη. Συνεχίζεται η παράδοση, οι νέες γενιές έχουν τη γνώση της ιστορίας της επιχείρησης των προγόνων τους και προσπαθούν να τη συνεχίσουν και να την εξελίξουν.
Πολλά τέτοια παραδείγματα, Ίκαρος, Εστία, Κέδρος.
Ο εκδοτικός κόσμος είναι από μόνος του μια ωραία ιστορία, άξια να ερευνηθεί και να μελετηθεί.
Συνεχίζω να παρακολουθώ ό,τι γράφεται γι' αυτές τις ιδιαίτερες πολιτιστικές επιχειρήσεις.

Πρόσφατα η αίθουσα εκδηλώσεων του Οργανισμού Συλλογικής Διαχείρισης Έργων του Λόγου (ΟΣΔΕΛ) που στεγάζεται στο όμορφο νεοκλασικό της Θεμιστοκλέους λίγο πιο πάνω από την πλατεία Εξαρχείων ονομάστηκε σε "Νανά Καλλιανέση" με σκοπό να τιμήσουν την πρώτη εκδότρια του Κέδρου που συνέφερε στη δημιουργία και ανάπτυξη του εκδοτικού οίκου του Βάρναλη, του Ρίτσου, του Τσίρκα.

Με αφορμή την εκδήλωση αυτή, η Μάρω Δούκα έγραψε ένα μικρό αυτοβιογραφικό κείμενο που αναφέρεται στην γνωριμία της με τον Κέδρο και τους ανθρώπους του. Το ολιγοσέλιδο κείμενο που εκδόθηκε από τον ΟΣΔΕΛ και ευγενικά μου ταχυδρόμησαν είναι μια ιστορία που από τις πρώτες λέξεις σε μεταφέρει στην εποχή που το βιβλίο και οι άνθρωποι του είχαν την αξία και την αναγνώριση που δικαιούνταν.
"Τι άλλο μένει εκτός από το βιβλίο; Το καλό βιβλίο, το προοδευτικό! Τι άλλο απέμεινε για να μας εμψυχώνει εκτός από τη διάθεση να διαφωτίσουμε τον κόσμο, να τον βοηθήσουμε να σκεφτεί, να κοιτάξει με αισιοδοξία το μέλλον;".
Η Μάρω Δούκα περιγράφει τα πρώτα βήματα της εκδότριας του Κέδρου, ακολουθούμε κι εμείς την πορεία της στα όμορφα στενά της παλιάς Αθήνας. Τα κτίρια που στέγασαν το βιβλιοπωλείο, τον εκδοτικό οίκο, τα σπίτια που στέγασαν την ίδια. Ομόνοια, Εξάρχεια, Νεάπολη, Κυψέλη.
Τα κτίρια ακόμη και σήμερα μένουν εκεί, στέκουν γκρίζα και σωπαίνουν. Πόσες ιστορίες εκτυλίχθηκαν μέσα τους και πόσες συνεχίζουν να εκτυλίσσονται.
Οι 44 σελίδες αυτού του κειμένου δεν αρκούν για να μάθουμε όλη την ιστορία των ανθρώπων που σε χρόνια δύσκολα εξέδιδαν αριστουργήματα, αρκούν όμως για να πάρουμε μια γεύση.
Κι ως από σύμπτωση αυτή η εκδήλωση έρχεται να συνοδέψει το θάνατο της συνεχίστριας του εκδοτικού έργου του Κέδρου, της Κάτιας Λεμπέση. Δεν αργεί ο καιρός που θα διαβάζουμε τις ιστορίες από τη δική της ζωή.

Η έκδοση του κειμένου κυκλοφορεί εκτός εμπορίου και όποιος ενδιαφέρεται να το αποκτήσει μπορεί να περάσει από το Σπίτι του Βιβλίου να το προμηθευτεί ή μπορεί να μου ζητήσει το δεύτερο αντίτυπο που έχω στα χέρια μου.

Πέμπτη 17 Σεπτεμβρίου 2015

Άνεργοι βιβλιοθηκονόμοι


Εξελιχθήκαμε... 
αλλά ξεχάσαμε ότι η εξέλιξη δεν είναι μόνο κτίρια και εξοπλισμός. 
Είναι και μόνιμες θέσεις εργασίας.
Τι χρειάζονται ένα ΑΕΙ και δύο ΤΕΙ Βιβλιοθηκονομίας  αφού το κράτος δεν πρόκειται να διορίσει κόσμο και αφού καλύπτει τα κενά με άλλους τρόπους;
Άνεργοι απόφοιτοι. Αυτό είναι αυτή η χώρα.
Άνεργοι απόφοιτοι του δημοσίου.

Πέμπτη 10 Σεπτεμβρίου 2015

Η επιβεβαίωση

Είναι  κάποιοι συγγραφείς που ενώ δεν έχω διαβάσει τίποτα δικό τους κατατάσσονται στους αγαπημένους μου. Φταίνε τα όσα έχω διαβάσει και ακούσει γι' αυτούς,  η φυσιογνωμία τους, το εκκεντρικό στυλ τους ή ένα έργο τους που έγινε απολαυστική θεατρική παράσταση.
Μέχρι που φτάνει ο καιρός και ξεκινάω την ανάγνωση, αρχίζει ένα ταξίδι και όλα όσα φανταζόμουν επιβεβαιώνονται.


Λόγος για τη Ζυράννα Ζατέλη που επιτέλους έφτασε ο καιρός που διάβασα ένα δικό της βιβλίο, τον πρώτο τόμο της τριλογίας Με το παράξενο όνομα Ραμάνθις Ερέβους, ο θάνατος ήρθε τελευταίος.
Το βιβλίο το είχα εντοπίσει σε πολύ καλή τιμή σε εκείνο το ιδιαίτερο βιβλιοπερίπτερο της Ασκληπιού και χωρίς δεύτερη σκέψη είχα αγοράσει πέρσι το Νοέμβριο. Μάλλον θα ήταν μεταχειρισμένο γιατί έτσι λειτουργεί το περίπτερο αυτό, αλλά τίποτα δεν μαρτυρά ότι είχε ανοιχτεί ή ξεφυλλιστεί από κάποιον αναγνώστη. Θέλω να φαντάζομαι ότι ήταν ένα δώρο από κάποιον που ήξερε από βιβλία σε κάποιον που δεν ήθελε να μάθει. Έμεινε καιρό στο ράφι με τα αδιάβαστα, ήταν οι 700 και πλέον σελίδες του που με αποθάρρυναν. Μέχρι που έφτασε ο Αύγουστος που ο χρόνος σταματά και αποφάσισα να το ξεκινήσω.

Χρόνια είχε να με απορροφήσει ένα βιβλίο τόσο. Οι ήρωές του να γίνουν φίλοι μου και να μου αφηγηθούν τις περιπέτειές του. Το όνομά τους να μείνει στη μνήμη μου λες και τους έχω προσωπικά γνωρίσει.
Σέρκας, Ζίνα, Άννα.

Μου θύμισε την εφηβική μου ηλικία τότε που μου άρεσε να διαβάζω κλασικούς συγγραφείς. Ίσως φταίει που η ιστορία εκτυλίσσεται σε μια άλλη εποχή σε κάποια ελληνική επαρχία μακριά από το σύγχρονο αστικό περιβάλλον. Σε μια εποχή πιο αθώα αλλά και πιο δύσκολη. Φτώχια, πείνα, οικογένειες με πολλά παιδιά που πάνε και έρχονται, αρρώστιες, παιχνίδι στην ύπαιθρο, όνειρα οιωνοί, θάνατοι. Δεν είναι μόνο η ιστορία που διαδραματίζεται σε χρόνια περασμένα είναι και ο τρόπος που είναι γραμμένη, οι ξεχασμένες πια λέξεις, η ερμηνεία της καθημερινότητας που είναι σαν και η συγγραφέας να έζησε τότε.
Κι όμως ζει ανάμεσά μας (ευτυχώς), κυκλοφορεί στις όμορφες γειτονιές της Αθήνας, μπαίνει σε μεγάλα βιβλιοπωλεία, ίσως να την έχω εξυπηρετήσει κάποτε, βλέπει ασπρόμαυρες ταινίες στους θερινούς κινηματογράφους, ίσως να έχουμε δει την ίδια μια ξάστερη βραδιά στο Παγκράτι.
Μου θύμισε ένα κλασικό βιβλίο γιατί είναι ένα κλασικό βιβλίο και μπορεί επάξια να καταταχθεί στα σημαντικά νεοελληνικά λογοτεχνικά έργα του 20ού αιώνα.
Σίγουρα είναι ό,τι πιο όμορφο διάβασα τον Αύγουστο, ίσως και τη χρονιά ολόκληρη. Και να 'μαι τώρα να αναζητώ σε βιβλιοθήκες τους άλλους δύο τόμους της τριλογίας κι ας ξέρω ότι όλοι οι ήρωες που μου αφηγήθηκαν τις ιστορίες τους δεν ζουν πια.

Πέμπτη 3 Σεπτεμβρίου 2015

Συναντώντας μια βιβλιοθήκη

Τόσα έχω ακούσει για τη Μάνη και τους Μανιάτες και ούτε στο χάρτη δεν ήξερα κατά που πέφτει, αλλά πώς αλλιώς μαθαίνεις γεωγραφία παρά ταξιδεύοντας; Δεν είναι λέει απλά μια πόλη είναι ολόκληρη περιοχή που χωρίζεται σε δύο νομούς, υπάρχει η μεσσηνιακή και η λακωνική. Πόσα δεν είχα ακούσει για τα όμορφα χωριά της, που τα σπίτια είναι πετρόχτιστοι πύργοι και τις παραλίες, που δεν έχουν άμμο σαν την άλλη πλευρά, αλλά γκρι βότσαλο. Κι έτσι αναζητώντας μια παραλία χωρίς κόσμο, Αύγουστο μήνα, φτάσαμε να αλλάξουμε νομό και να περιφερόμαστε σε αυτήν την απέραντη και πολύ ιδιαίτερη Μάνη.
Μέχρι που ο δρόμος μας οδήγησε στην Αρεόπολη.



Περπάτησα αυτό το μέρος με τα όμορφα σοκάκια γεμάτα πέτρινα κτίρια, όλα διατηρημένα και φτιαγμένα από την αρχή αλλά χωρίς να χάνουν τίποτα από την παλιά ομορφιά τους. Ιστορικός οικισμός, εκεί λέει δεν πάτησε Τούρκου πόδι, διατήρησε την ανεξαρτησία καθ' όλη την Τουρκοκρατία. Με τους Γερμανούς δεν νομίζω να τα κατάφερε, όπως όλη ετούτη η χώρα άλλωστε. Σήμερα αριθμεί 888 κατοίκους. Γεμάτο το μέρος από καφετέριες και ταβέρνες, τουριστικό αλλά από τα όμορφα. Είχαν απλώσει οι μαγαζάτορες ξύλινα τραπέζια με χρωματιστά γλαστράκια και καρέκλες με μαξιλάρια και περίμεναν. Ούτε αυτοκίνητα υπήρχαν στα πλακόστρωτα δρομάκια, εκεί χωράει να περπατήσει μονάχα άνθρωπος.


Και ξαφνικά βρέθηκα μπροστά στη Δημόσια Βιβλιοθήκη κι αυτή ένας πέτρινος πύργος γεμάτος βιβλία όμως. Ούτε που μπορούσα να το φανταστώ ότι αυτό το μικρό σχεδόν παραμυθένιο μέρος έχει μια βιβλιοθήκη. Άραγε να την αγαπάνε οι λιγοστοί κάτοικοι, να την επισκέπτονται; Και τα καλοκαίρια που γεμίζει το χωριό από τους ξενιτεμένους να γεμίζει και αυτή; Για κακή μου τύχη ήταν κλειστή αλλά έπεσα στην ημέρα γιατί κατά τ' άλλα φάνηκε να λειτουργεί να είναι δραστήρια, έτσι μου φάνηκε λίγο που τη χάζεψα πίσω από τα τζαμάκια. Από εκεί κρυφοκοίταξα τις θέσεις εργασίας με υπολογιστή και τις θέσεις των αναγνωστών.

Χαζεύω τους πίνακες με τις αποσπάσεις των εκπαιδευτικών.

Χιλιάδες εκπαιδευτικοί περισσότεροι και από πέρσι, λέει, αποσπάστηκαν σε αρχιεπισκοπές και μητροπόλεις, σε ΓΑΚ και βιβλιοθήκες, σε πανεπιστημία.  Από την άλλη, υπάρχουν χιλιάδες κενά στα σχολεία. Τόσοι πολλοί εκπαιδευτικοί επιλέχθηκαν να επιτελέσουν έργο εκτός σχολικών τάξεων που σε ορισμένες περιπτώσεις δεν συνδέεται με την παιδαγωγική αρμοδιότητα και την εξειδίκευσή τους, ενώ οι πραγματικές τους θέσεις μένουν κενές. Θα αντικατασταθούν από αναπληρωτές εκπαιδευτικούς πασπαρτού που περιμένουν κι αυτοί στην ουρά για εργασία. Όλοι εξαρτώνται από τις βουλές του Υπουργείο Παιδείας, τις επιτροπές και τις παραεπιτροπές του. Αυτοί άλλωστε έκριναν ότι σε αυτή την πετρόχτιστη δημόσια βιβλιοθήκη είναι καλύτερα να εργάζεται φέτος ένας εκπαιδευτικός αγγλικής φιλολογίας (του χρόνου κάποιος άλλος εκπαιδευτικός) παρά ένας βιβλιοθηκονόμος, όπως άλλωστε συμβαίνει σε όλες τις δημόσιες βιβλιοθήκες ετούτης της χώρας.
Κι ίσως να είναι καλύτερα έτσι, από το να μένουν κλειστές και αραχνιασμένες.
Μακάρι, άλλωστε, να ήταν αυτό το μόνο πρόβλημα αυτής της χώρας που μας έλαχε να ζούμε.