Δευτέρα 29 Ιουνίου 2015

Από το έντυπο στο ψηφιακό χάος


Τον τελευταίο καιρό υπάρχει έντονο ενδιαφέρον δημιουργίας ιδρυματικών αποθετηρίων και ψηφιακών βιβλιοθηκών εξαιτίας των κονδυλίων που έχουν (;) διατεθεί μέσω ΕΣΠΑ και αφορούν στην Ψηφιακή Σύγκλιση και άλλων παραπλήσιων ευρωπαϊκών προγραμμάτων ύψους πολλών εκατομμυρίων ευρώ που σε καμία περίπτωση δεν χαρίζονται. Έτσι, όλα τα ακαδημαϊκά ιδρύματα και άλλοι φορείς και οργανισμοί ψηφιοποιούν μετά μανίας το υλικό τους για να γίνει διαθέσιμο από όλους και από παντού μέσω διαδικτύου. Τα σκάνερ δουλεύουν ανελλιπώς και τεράστιος όγκος έντυπης πληροφορίας γίνεται ψηφιακή καταλαμβάνοντας πολλούς σκληρούς δίσκους μεγάλης χωρητικότητας. Το έργο έχουν αναλάβει να φέρουν εις πέρας βιβλιοθήκες και αρχεία που με τη σειρά τους το ανέθεσαν σε ιδιωτικές εταιρείες. Στην πλειονότητά τους τα έργα τα διευθύνουν υπεύθυνοι που ίσως να μην έχουν ιδέα τι ακριβώς είναι ένα ιδρυματικό αποθετήριο, ποιος ο στόχος του και ποιο θα πρέπει να είναι το περιεχόμενό του. Με την ίδια λογική κανείς δεν έχει προβλέψει επί του πρακτέους πώς θα λειτουργούν, θα ανανεώνονται και θα παραμένουν ζωντανά τα αποθετήρια αυτά μετά την ολοκλήρωση και την παράδοσή τους στο ευρύ κοινό. Για άλλη μία φορά λείπει η οργάνωση, ο σχεδιασμός και η πρόβλεψη ειδικά σε έναν τομέα όπως η τεχνολογία που διαρκώς εξελίσσεται.
Σαν τα κτίρια που δημιουργήθηκαν [πρόχειρα και με μεγάλο κόστος] με σκοπό να στεγάσουν υπηρεσίες χωρίς να προβλεφθούν θέσεις εργασίας.

Αναζητώντας πληροφορίες για τη δημιουργία ψηφιακών βιβλιοθηκών εντόπισα το βιβλίο του καθηγητή του Ιονίου Πανεπιστημίου Σαράντου Καπιδάκη "Εισαγωγή στις ψηφιακές βιβλιοθήκες" το οποίο χρησιμοποιείται ως διδακτικό σύγγραμμα σε ακαδημαϊκά τμήματα που ασχολούνται με τις υπηρεσίες πληροφόρησης.

Πρόκειται για ένα εισαγωγικό κείμενο και μια πρώτη γνωριμία με τον κόσμο της οργάνωσης της ψηφιακής πληροφορίας που συγκεντρώνει ένα μέρος όσων διδάχτηκα σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο. Το βιβλίο αναφέρεται στη διαδικασία της ψηφιοποίησης και στη δημιουργία ψηφιακών αντικειμένων, δίνει ορισμούς και διασαφηνίζει τη σημασία της ψηφιακής βιβλιοθήκης και τις διαφοροποιήσεις από τις βάσεις δεδομένων, τον ιστό και τις αυτοματοποιημένες βιβλιοθήκες. Περιέχει επεξηγηματικά παραδείγματα τόσο εγχώριων όσο και διεθνών ψηφιακών βιβλιοθηκών και αναφέρεται στο δύσκολο εγχείρημα της αυτοματοποίησης των ψηφιακών βιβλιοθηκών.
Είναι ένα καλό εργαλείο που θα έπρεπε να ανατρέξουν σε αυτό όσοι ασχολούνται με τη δημιουργία ψηφιακών βιβλιοθηκών τόσο σε θεωρητικό όσο σε πρακτικό επίπεδο.
Δεν αναφέρονται θέματα πνευματικών δικαιωμάτων που είναι ένα μείζονος σημασίας θέμα ειδικά όταν πρόκειται να γίνει διάθεση υλικού που προστατεύεται από τα δικαιώματα των δημιουργών του.
Δυστυχώς όμως η θεωρητική κατάρτιση των υπευθύνων που διαχειρίζονται έργα ιδρυματικών αποθετηρίων ή αναβάθμισης υπηρεσιών βιβλιοθηκών θα έπρεπε να έχει γίνει πολύ πριν αναλάβουν να τα φέρουν εις πέρας και δεν μιλάω καθόλου για το σχεδιασμό και την οργάνωση τους γιατί αυτή απλά δεν υπάρχει.

Δεν υπάρχουν σχόλια: