Σάββατο 31 Μαΐου 2014

Ο χαράκτης και το βιβλίο


Η χαρακτική είναι μια ιδιαίτερη και δύσκολη τέχνη με μακρά ιστορία που συντρόφευε τα βιβλία από τα πρώτα χρόνια της τυπογραφίας. Εξελίχθηκε παράλληλα με την τυπογραφία και μάλιστα για να καλύψει τις μορφωτικές ανάγκες του αναγνωστικού κοινού και για να απεικονίσει καλύτερα τις πληροφορίες του κειμένου χρησιμοποιήθηκαν διάφορα υλικά που επέτρεπαν την αποτύπωση περισσότερων λεπτομερειών. Η ξυλογραφία αποτελεί την απαρχή της χαρακτικής και χρησιμοποιήθηκε για την πρώτη εικονογράφηση των έντυπων βιβλίων. Όμως, η χρήση σκληρότερου υλικού για τη χάραξη, όπως του χαλκού, έδωσε την ευκαιρία στον χαράκτη για πιο λεπτές κινήσεις και μεγαλύτερη λεπτομέρεια. Πράγματι, στα πρώτα βιβλία ιατρικής η εικονογράφησή τους μέσω της χρήσης της ξυλογραφίας δεν επέτρεπε την ακριβή απεικόνιση της ανατομίας του ανθρώπινου σώματος σε αντίθεση με τη χρήση χαλκογραφίας. Στη συνέχεια, η λιθογραφία και η οξυγραφία επέτρεψαν την αυθεντικότερη αναπαράσταση του κειμένου.
Ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες χαράκτες ήταν ο Δημήτρης Γαλάνης (1822-1966) ο οποίος φοίτησε στην Σχολή Καλών Τεχνών του Παρισιού. Στο Παρίσι συναναστράφηκε με σπουδαίους Γάλλους καλλιτέχνες της γαλλικής πρωτοπορίας όπως τον Ματίς, τον Πικάσο κ.ά. Τα πρώτα καλλιτεχνικά βήματά του έγιναν μέσω της γελοιογραφίας, ενώ στα τέλη της πρώτης δεκαετίας του 20ού αιώνα δημιούργησε τα πρώτα του χαρακτικά που άνοιξαν το δρόμο για συνεργασία με σημαντικούς γαλλικούς εκδοτικούς οίκους. Η εικονογράφηση βιβλίων ήταν ο βασικός βιοπορισμός του και μέσω αυτού συνεργάστηκε με μεγάλους Γάλλους συγγραφείς και έγινε γνωστός στους βιβλιόφιλους.
Το ΜΙΕΤ σε συνεργασία με την Alpha Bank ερεύνησαν το έργο του Γαλάνη στην εικονογράφηση των βιβλίων και από το 2008 και έως το 2013 κατάφεραν να εντοπίσουν 152 τίτλους που η εικονογράφησή τους φέρει την υπογραφή του καλλιτέχνη. Τα αποτελέσματα της έρευνας εκδόθηκαν σε έναν τόμο που αποτελεί έναν αναλυτικό κατάλογο των έργων του με τίτλο Δημήτρης Γαλάνης. Τα εικονογραφημένα βιβλία, 1904-1962.
Τον ίδιο τίτλο έχει και η έκθεση που παρουσιάζεται στο πολιτιστικό κέντρο του ΜΙΕΤ. Στην έκθεση παρουσιάζονται χαρακτικά του Γαλάνη που, καθώς τα περισσότερα αποτελούν εικονογραφήσεις βιβλίων, αφηγούνται ιστορίες βιβλίων. Σε έναν ιδιαίτερο και προσεγμένο χώρο ακριβώς δίπλα από το Εθνικό Θέατρο, ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να ξεναγηθεί δωρεάν στην τέχνη της χαρακτικής που συντρόφευε ανέκαθεν τον έντυπο κόσμο των λέξεων.




Σελίδες από εικονογράφηση του Δ. Γαλάνη 
Διάρκεια Έκθεσης: 7 Μαΐου - 12 Ιουλίου 2014 
Πολιτιστικό Κέντρο ΜΙΕΤ / Μέγαρο Εϋνάρδου 
Αγ. Κωνσταντίνου 20 και Μενάνδρου 
 Ώρες λειτουργίας: Τρίτη έως Παρασκευή 10 π.μ.-2 μ.μ. 
Τετάρτη και Παρασκευή 6-8 μ.μ. Σάββατο 12-2 μ.μ.

4 σχόλια:

Κατερίνα Τοράκη είπε...

Εξαιρετικό! Είναι να θαυμάζει κανείς πόση τέχνη και πόσο μεράκι έβαζαν κάποτε για να γίνει ένα βιβλίο. Ευτυχώς και σήμερα έχουν απομείνει κάποιοι εκδότες με την ίδια αγάπη, μόνο που σκέφτομαι ότι στην εποχή μας είναι κάτι σαν Δον Κιχώτες...
Και βέβαια, το ΜΙΕΤ για άλλη μια φορά αναδεικνύει όμορφες πλευρές του πολιτισμού μας.

librarian είπε...

Είναι αλήθεια πως το έντυπο βιβλίο ήταν, και σε ορισμένες περιπτώσεις εξακολουθεί να είναι, έργο τέχνης. Κι αν συνυπολογίσουμε τόσο την αξία του ως περιεχόμενο όσο ως τυπογραφική εμφάνιση τότε δεν είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς γιατί αγαπάμε το βιβλίο και ό,τι σχετίζεται με αυτό!
Αν περάσεις από Αθήνα αξίζει ένα πέρασμα από την έκθεση, είναι εκπληκτική!

Mariela είπε...

Μακάρι να την προλάβω την έκθεση... φαίνεται ενδιαφέρουσα πολύ!!

librarian είπε...

Αν σου αρέσει η χαρακτική σίγουρα θα την απολαύσεις!