Τρίτη 30 Ιουλίου 2013

Βιβλία που πρέπει να διαβάσεις


Εκπλήσσομαι βλέποντας πόσοι άνθρωποι καθημερινά πληκτρολογούν στις μηχανές αναζήτησης φράσεις όπως: "βιβλία που πρέπει να διαβάσεις", "τί να διαβάσω", "καλά βιβλία", "τα καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία", "τα καλύτερα βιβλία όλων των εποχών" κτλ.
Υπάρχουν πολλοί εκεί έξω που θέλουν να διαβάσουν και δεν ξέρουν τι, να πιάσουν ένα βιβλίο και δεν ξέρουν ποιο. Αναρωτιέμαι την ηλικία των ατόμων που πληκτρολογούν αυτές τις ερωτήσεις και φαντάζομαι ότι είναι νέοι άνθρωποι που τώρα ξεκινούν τα πρώτα αναγνωστικά τους βήματα. Άνθρωποι που χάνονται βλέποντας ράφια με εκατοντάδες χρωματιστές ράχες και δεν ξέρουν από που να ξεκινήσουν.
Το πρώτο που θα τους έλεγα είναι να βρουν κάποια κοντινή τους δανειστική βιβλιοθήκη, να την επισκεφτούν, να βγάλουν κάρτα μέλους και να αφιερώσουν λίγο χρόνο περιπλανώμενοι στα ράφια διαβάζοντας τίτλους, συγγραφείς και περιλήψεις. Να δανειστούν όσα βιβλία επιτρέπεται, να ξεκινήσουν το διάβασμα κι όταν ένα βιβλίο δεν μπορεί να τους απορροφήσει να το επιστρέψουν και στη θέση του να πάρουν κάποιο άλλο.
Και κάπως έτσι το ταξίδι ξεκίνα.
Το ίδιο συμβαίνει και στο βιβλιοπωλείο αλλά εκεί η κατάσταση περιπλέκεται καθώς τίθεται το οικονομικό ζήτημα. Είναι δύσκολο να ρισκάρεις αγοράζοντας βιβλία τα οποία δεν είσαι σίγουρος αν θα σου αρέσουν τελικά. Μετά είναι και το διαδίκτυο, εκεί μπορεί να βρει κάποιος που δεν ξέρει τι να διαβάσει, προτάσεις ανάγνωσης καλών βιβλίων, κυρίως από τα blogs, βιβλιοφιλικά, αλλά και όχι μόνο.
Πεταμένα λεφτά και χρόνος σίγουρα όμως δεν είναι οι κλασικοί συγγραφείς. Οπότε, κατά τη γνώμη μου, αν αξίζει να ξεκινήσεις από κάπου, είναι σίγουρα οι κλασικοί. Ακόμα και αν τελικά το βιβλίο δεν σε ικανοποιήσει, αξίζει να υπάρχουν ορισμένοι συγγραφείς στη βιβλιοθήκη σου ή σίγουρα θα βρεθεί κάποιος να το δωρίσεις.
Είναι πολλά τα βιβλία που αξίζουν να διαβαστούν ίσως και διαφορετικά για τον καθένα.
Εμπνευσμένη από όλους εκείνους που ψάχνουν να βρουν ένα βιβλίο που αξίζει (ή πρέπει) να διαβαστεί δημιούργησα εδώ την ετικέτα Βιβλία που πρέπει να διαβάσεις ταξινομώντας παλαιότερες αναρτήσεις μας με βιβλία που θεωρώ ως τέτοια.

Ένα ακόμη βιβλίο πρόσφατα διαβασμένο που θα άξιζε να τοποθετηθεί στη λίστα είναι το Ποιός σκότωσε το σκύλο τα μεσάνυχτα. Ένα ιδιαίτερο βιβλίο, διαφορετικό, ο κεντρικός ήρωας του οποίου είναι ένα παιδί με αυτισμό. Δίνεται στον αναγνώστη η ευκαιρία να κατανοήσει τον τρόπο με τον οποίο βλέπει τον κόσμο ένα παιδί το οποίο ξέρει πολλά για τα μαθηματικά, τις χώρες του κόσμου αλλά πολύ λίγα για τους ανθρώπους. Ο 15χρονος Κρίστοφερ απεχθάνεται τη σωματική επαφή, την πολυκοσμία και τον θόρυβο, δεν μπορεί να κατανοήσει τα ψέματα, τη μεταφορά στο λόγο των ανθρώπων αλλά ούτε και τα συναισθήματά τους. Ωστόσο, είναι τόσο έξυπνος που μπορεί να λύσει οποιοδήποτε μαθηματικό γρίφο και να καταφέρει να ανακαλύψει ποιος σκότωσε το σκύλο τα μεσάνυχτα. Είναι φανερό ότι η εργασιακή εμπειρία του συγγραφέα του βιβλίου, Μαρκ Χάντον, βοήθησε ώστε να μας παρουσιάσει με τον πιο απλό τρόπο το πώς σκέφτεται ένα αυτιστικό παιδί.
Όσο κι αν προσπάθησα στην ερώτηση "υπάρχει ένα παρόμοιο βιβλίο με αυτό" δεν κατάφερα να δώσω απάντηση. Το μόνο που μου έρχεται στο μυαλό είναι η εξαιρετική ταινία Ο άνθρωπος της Βροχής (Rain Man). Δεν γνωρίζω ούτε αν τα υπόλοιπα βιβλία του συγγραφέα είναι τόσο καλά, θα ήθελα όμως να διαβάσω κάποιο.

Μία ευχή: όλοι όσοι ψάχνουν να καταφέρουν να βρουν εκείνο το βιβλίο που θα τους μυήσει στον μαγικό κόσμο της ανάγνωσης.

Παρασκευή 26 Ιουλίου 2013

Ένα αυθεντικό βιβλιοβιβλίο


Καιρό έχω να διαβάσω ένα βιβλίο για βιβλία, τα βιβλία αυτά που μας αρέσει να αφηγούμαστε τις ιστορίες τους εδώ. Τα αυθεντικά βιβλιοβιβλία ξεχωρίζουν από το εξώφυλλο, τον τίτλο και από την περίληψη του οπισθόφυλλου: έχουν παντού βιβλία.
Οι εκδόσεις Κλειδάριθμος είναι στενά συνδεδεμένες με βιβλία πληροφορικής. Αυτό το σύμβολο των εκδόσεων, το μπλε κλειδί Κ μέσα στο κίτρινο τετράγωνο, έχω συνηθίσει να το βλέπω στα βαριά, χοντροκομμένα βιβλία που αφορούν υπολογιστές. Τα τελευταία χρόνια όμως ο εκδοτικός οίκος ανοίγεται και σε άλλες θεματικές κατηγορίες κι εγώ προσπαθώ να συνηθίσω να κρατάω ένα λογοτεχνικό βιβλιοβιβλίο που στη ράχη του έχει αυτό το σύμβολο.
Το Παράξενο βιβλιοπωλείο του κυρίου Πενάμπρα αφηγείται την ιστορία ενός όντως παράξενου βιβλιοπωλείου. Έχω διαβάσει πολλές παρόμοιες ιστορίες αυτή όμως διαφέρει γιατί συνδέει τον κόσμο των νέων τεχνολογιών με τα έντυπα βιβλία. Φαίνεται ότι ο αμερικάνος συγγραφέας Robin Sloan γνωρίζει καλά και την ιστορία της τυπογραφίας και τις σύγχρονες τάσεις στον κόσμο της πληροφορικής.
Ο ήρωας της ιστορίας έχει πρόσφατα χάσει τη δουλειά του ως γραφίστας που αναλάμβανε το μάρκετινγκ μιας εταιρείας, γεγονός που με βοήθησε να καταλάβω ότι οι απολύσεις δεν είναι ελληνικό ή ευρωπαϊκό φαινόμενο αλλά πρόβλημα που απασχολεί όλον τον κόσμο ανεξαρτήτως της χώρας στην οποία βρίσκεται.
Αναζητώντας δουλειά βρίσκει μια αγγελία στην οποία ζητείται βοηθός σε βιβλιοπωλείο 24ωρης εξυπηρέτησης για τη βραδινή βάρδια. Το βιβλιοπωλείο περιλαμβάνει κάποιες λίγες νέες εκδόσεις αλλά τα περισσότερα βιβλία που βρίσκονται στα ψηλά ράφια είναι παλιές άγνωστες εκδόσεις. Γρήγορα ανακαλύπτει ότι τα βιβλία αυτά είναι γραμμένα με τη μορφή κάποιου κώδικα, τον οποίο οι λίγοι πελάτες του μαγαζιού προσπαθούν να αποκρυπτογραφήσουν. Οι πελάτες αυτοί δεν αγοράζουν τα βιβλία αλλά τα δανείζονται και αποτελούν ένα μικρό μέρος μιας μεγαλύτερης ομάδας ατόμων που προσπαθούν να λύσουν ένα βιβλιακό γρίφο που τους υπόσχεται να τους φανερώσει το μυστικό της αθανασίας. Τον μυστηριώδη αυτόν κώδικα προσπαθεί να λύσει ο κεντρικός ήρωας με τη βοήθεια υπολογιστών, ειδικών λογισμικών και προγραμμάτων καθώς και με το ανθρώπινο δυναμικό της google, όμως η λύση έρχεται από τον Άλδο Μανούτιο και την γραμματοσειρά Gerritszoon.
Απολαυστικό βιβλίο ειδικά για όσους που όπως εγώ απολαμβάνουν να διαβάζουν ιστορίες που ζωντανεύουν ανθρώπους των βιβλίων που έζησαν πριν από 500 χρόνια.


Πέμπτη 18 Ιουλίου 2013

Γράμματα στη Νόρα

Διαβάζοντας τα γράμματα του ιρλανδού Τζέημς Τζόυς προς την αγαπημένη του σύντροφο Νόρα Μπάρνακλ, αναρωτιέμαι κατά πόσο ο ίδιος θα ήθελε να εκδοθούν, να μεταφραστούν, να διαβαστούν παγκοσμίως. Κατά πόσο ο κορυφαίος συγγραφέας του Οδυσσέα θα επιθυμούσε οι ιδιωτικές του στιγμές και φαντασιώσεις να γίνουν δημόσιο αγαθό.
Η Νόρα Μπάρνακλ ήταν ένα σπουδαίο κεφάλαιο στη ζωή του Τζόυς και μια σημαντική πηγή έμπνευσης όλων των σελίδων της ζωής του. Όταν γνωρίστηκαν ήταν 19 ετών εκείνη και 23 αυτός και έμειναν μαζί μέχρι να τους χωρίσει ο θάνατος σε μια σχέση γεμάτη πάθος, ένταση και με αρκετά σκαμπανεβάσματα.
Μέσα από τις επιστολές του, εκτός από όλη την ερωτική του ζωή που ξεδιπλώνεται στη φαντασία του αναγνώστη, φαίνεται ο τρόπος ζωής του συγγραφέα, η αγωνία του να στηρίξει οικονομικά τον εαυτό του και την οικογένειά του, η αγωνία του να εκδοθούν τα βιβλία του, τα πνευματικά παιδιά που κυοφορούσε χρόνια.
Μία ακόμη συμπεριφορά του που παρουσιάζεται μέσα από τις επιστολές είναι η διάθεσή του να ικανοποιεί τη Νόρα δωρίζοντάς της αντικείμενα. Ανάλλογα με τα οικονομικά του, πότε της αγόραζε κοσμήματά μέσα σε φανταχτερά κουτιά, πότε δερμάτινα γάντια και γούνες και πότε δώρα περισσότερο προσωπικά.
Ένα από αυτά ήταν η δημιουργία ενός χειρόγραφου βιβλίου από φύλλα περγαμηνής της ποιητικής του συλλογής Μουσική Δωματίου. Επιθυμία του ήταν να καταστρέψει όλα τα υπόλοιπα χειρόγραφά του ώστε το μοναδικό χειρόγραφο της Μουσικής Δωματίου να βρίσκεται στα χέρια της γυναίκας του.

Στις 22 Δεκεμβρίου του 1909 στέλνει το δώρο που σχεδίαζε μαζί με την παρακάτω επιστολή.
Ίσως η επιστολή να περιλαμβάνει την καλύτερη αφιέρωση που έχει γραφτεί ποτέ μαζί με ένα βιβλίο δώρο.

Νόρα αγαπημένη μου
Σου στέλνω εξπρές και συστημένο ένα δώρο για τα Χριστούγεννα. Είναι το καλύτερο που μπορώ να σου προσφέρω (κι όμως φτωχικό, όσο να πεις) σαν ευχαριστήριο για την ειλικρινή, αφοσιωμένη, πιστή σου αγάπη. Έχω στοχαστεί κάθε λεπτομέρεια τις νύχτες που δεν κοιμόμουν, ή όταν τριγύριζα με το αυτοκίνητο σ' όλο το Δουβλίνο και νομίζω πως το αποτέλεσμα είναι τελικά επιτυχημένο. Όμως ακόμη κι αν το δώρο μου δεν προκαλούσε παρά μονάχα ένα φευγαλέο κοκκίνισμα στα μάγουλά σου από την ευχαρίστηση να ανακαλύπτεις ότι η τρυφερή, ερωτευμένη και η πιστή καρδιά σου τρέμει από χαρά, εγώ θα ένιωθα ότι οι κόποι μου έχουν αληθινά, αληθινά, αληθινά, ανταμειφθεί.
Ίσως τούτο το βιβλίο που σου στέλνω να ζήσει πιο πολύ από εμένα κι από εσένα. Ίσως μια μέρα τα δάχτυλα ενός νεαρού άντρα ή μιας νεαρής γυναίκας (των παιδιών των παιδιών μας) να ξεφυλλίσουν ευλαβικά τα φύλλα της περγαμηνής, όταν πια οι δυο εραστές που τα αρχικά τους είναι χαραγμένα στο κάλυμμα, θα 'χουν χαθεί από καιρό. Τίποτα δεν θα έχει μείνει τότε, αγαπημένη μου, απ' τα φτωχά μας τα κορμιά που τα συνταράζουν τα πάθη και ποιος να ξέρει πού θα βρίσκονται δύο ψυχές που συνεννοούνταν μονάχα με το βλέμμα. Θα 'θελα να προσευχηθώ στο Θεό η ψυχή μου να παρασυρθεί από τον άνεμο, κι αν ο Θεός θελήσει, ν' αφήσει την πνοή μου να χαϊδεύει απαλά, αιώνια, ένα παράξενο μοναχικό γαλάζιο λουλούδι, μουσκεμένο στη βροχή, σ' έναν έρημο χερσότοπο του Ώγκριμ ή του Όρανμορ.

Πού να βρίσκεται άραγε αυτό το όμορφο (το ομορφότερο) δώρο που με τόση αγάπη προσέφερε ο Τζόυς στη γυναίκα του;
Δεν ξέρω.
Ξέρω όμως ότι όταν θα λέω "'έρωτας" θα εννοώ αυτό ακριβώς που είχαν ο Τζέημς και η Νόρα.


Σάββατο 13 Ιουλίου 2013

Γιάννης Δουβίτσας: ο πατέρας των εκδόσεων Νεφέλη


Γνώρισα τον Γιάννη Δουβίτσα, τον πατέρα των εκδόσεων Νεφέλη, δέκα χρόνια μετά τον θάνατό του διαβάζοντας σχεδόν απνευστί τα κείμενα που έγραψαν φίλοι και συνεργάτες του εις μνήμην του.
Οι εκδόσεις Νεφέλη είναι ένας εξαιρετικός εκδοτικός οίκος με έναν αξιοζήλευτο εκδοτικό κατάλογο που περιλαμβάνει μοναδικές σειρές που κανένας άλλος εκδοτικός οίκος δεν είχε πρωτύτερα τολμήσει, καλύπτοντας έτσι εκδοτικά κενά. Έχουν εκδώσει πάνω από 1400 τίτλους ενταγμένα σε δεκάδες σειρές. Πολλοί τίτλοι του καταλόγου στέκονται σε περίοπτη θέση στα ράφια των βιβλιοθηκών μας. Ήταν σίγουρο ότι πίσω από αυτές τις εκδόσεις κρύβονταν ένας αξιόλογος άνθρωπος με όρεξη και τόλμη. Ένας Λευκαδίτης, με σπουδές στη Γεωπονική, με αριστερές πεποιθήσεις που επί χούντας στάθηκαν εμπόδιο για τον διορισμό του στο δημόσιο, όχι όμως για να ενταχθεί στο χώρο των εκδόσεων. Εργάστηκε αρχικά στις εκδόσεις Πλειάς και στη συνέχεια δημιούργησε τον δικό του εκδοτικό οίκο εκδίδοντας έναν οδηγό μαγειρικής και το βιβλίο του Ηλία Πετρόπουλου Το εγχειρίδιο του καλού κλέφτη. Στα πρότυπα των εκδοτικών οίκων που θαύμαζε (Γαλαξίας, Κείμενα, Ίκαρος) έστησε έναν ακόμη καλαίσθητο εκδοτικό οίκο.

Ένα ένα τα κείμενα που γράφτηκαν δέκα χρόνια μετά από τον θάνατό του συνθέτουν την ιστορία του εκδοτικού οίκου (ιστορία που ξεκινά το 1979), τη δημιουργία νέων σειρών στον κατάλογο, την έκδοση βιβλίων και περιοδικών, τον χαρακτήρα αυτού του ανθρώπου μέσα από τα μάτια συγγραφέων, επιμελητών, διορθωτών, συνεργατών εν γένει. Είκοσι έξι φίλοι του Γιάννη Δουβίτσα των εκδόσεων Νεφέλη δίνουν την ευκαιρία σε όσους δεν ήξεραν να μάθουν. Όλοι κάτι έχουν να αφηγηθούν. Είναι γιατί: "Λέμε συχνά ότι οι συγγραφείς γράφουν βιβλία. Δεν είναι αλήθεια. Οι συγγραφείς δεν γράφουν βιβλία. Γράφουν κείμενα. Εκείνοι που τα μεταμορφώνουν σε βιβλία είναι οι εκδότες. Μετατρέπουν τις ιδέες, τις λέξεις και τα κείμενα σε βιβλία. Διαμεσολαβούν ανάμεσα στους συγγραφείς και το κοινό, ανάμεσα στη γραφή και την ανάγνωση."

Το Αφιέρωμα μνήμης κυκλοφορεί εντύπως εκτός εμπορίου αλλά και ηλεκτρονικώς στη διεύθυνση http://www.douvitsas.org/.

Πέμπτη 11 Ιουλίου 2013

Ποίηση για την ποίηση ΙΙΙ

Οιονεί ποιητική

Να μιλήσω για μουσική; αυτό
το χάρτινο λουλούδι της ποίησης -
το απόβραδο των λέξεων - το
δειλινό των νοη-
μάτων.

Γιατί η μουσική των λέξεων είναι ασύνδετη,
ποτέ δεν σύνθεσε μια μελωδία να υψωθεί
ούτε ως το μέλος που την έθρεψε. Σταγόνα
βροχής σταματημένη ανάερα εξαντλείται
στου διάφανου όγκου της το κράτημα,
τη μοναξιά σημαίνοντας των ευγενών μετάλλων ή

ενός χορού η φιγούρα. Που διατηρείται άναυδη
στο αίθριο κενό του αέρα όσο τα σώματα
ήδη σε άλλης φιγούρας πλέξιμο επιδίδονται.
Έτσι επιμένει η σκέψη σε όγκο ανύπαρκτο
σιωπηλά ν' αναρριχάται. Ίσως γιατί
στον χορό οι αποστάσεις βαθαίνουν απλώς
και δεν διανύονται ούτε αλλάζουν, αλλ' αμετάλλα-
κτες.


Από το Παιδικό κουρείο

Κώστας Γ. Παπαγεωργίου



Δευτέρα 1 Ιουλίου 2013

Η δυστυχία της εξορίας, η ευτυχία ενός καλού βιβλίου

Οι καλοί Έλληνες συγγραφείς θεωρώ ότι είναι λίγοι σε σχέση με το πόσοι εκδίδονται. Υπάρχουν πολλοί που βλέπουν ελληνική λογοτεχνία και αλλάζουν ράφι, κι αυτοί είναι συνήθως οι αναγνώστες που επιλέγουν καλή λογοτεχνία. Είμαι και εγώ πιο καχύποπτη απέναντι στα ελληνικά βιβλία, πιο αυστηρή και πιο απαιτητική. Με τους ξένους συγγραφείς τα πράγματα είναι πιο εύκολα. Αραιά και που όμως μου κινούν την προσοχή βιβλία συγκεκριμένων εκδόσεων, βιβλία που θα ήθελα να διαβάσω, βιβλία που γράφτηκαν σε αυτή τη γλώσσα, τη δική μου. Αν ικανοποιήσουν τις αναγνωστικές μου επιθυμίες, η χαρά μου είναι διπλή. Το μόνο που αναρωτιέμαι μετά είναι το γιατί δεν διαβάζουμε όλοι αυτόν τον έναν καλό συγγραφέα, γιατί δεν υπάρχει παντού γύρω μας να τον βλέπουμε και να τον ακούμε, γιατί εντέλει άργησα τόσο να διαβάσω κάτι δικό του.
Ο Θοδωρής Καλλιφατίδης ήταν ένας συγγραφέας που γνώριζα σαν όνομα, ήξερα ότι ζει στη Σουηδία τα τελευταία πολλά χρόνια και ότι γράφει και στα ελληνικά. Κάπου κάποιος μου είχε πει ότι είναι ένας καλός συγγραφέας. Η πληροφορία καταχωρήθηκε αλλά ξεχάστηκε.
Ένας συστηματικός αναγνώστης, ξεχωριστός και καθημερινός πελάτης των βιβλιοπωλείων, μου ανέφερε ότι ο πολυγραφότατος Καλλιφατίδης γράφει τριών τύπων βιβλία: αστυνομικά, αυτοβιογραφικά και κάποια που αφορούν άλλες εποχές, όπως αυτό που εκδόθηκε πρόσφατα υπό τον τίτλο Γράμματα στην κόρη μου.
Ο ποιητής Οβίδιος είναι ο πρωταγωνιστής της τελευταίας του ιστορίας. Από τις πρώτες σελίδες μεταφέρθηκα σε μια άλλη εποχή, την εποχή εκείνη των ποιητών και των φιλοσόφων. Διαβάζοντας, η γραφή του Καλλιφατίδη ρούφηξε το μυαλό μου, οποιαδήποτε άλλη σκέψη απομονώθηκε. Θα μπορούσα να διαβάζω ακόμη κι αν έξω ο κόσμος βυθίζονταν.
Ο Οβίδιος έχει αναγκαστεί να αποχωριστεί την πόλη του, τους φίλους του, τα μέρη που αγάπησε. Ζει ξένος ανάμεσα σε ξένους, οι λέξεις του η μόνο σωτηρία για να επιβιώσει στη νέα χώρα που στάλθηκε από τον Αύγουστο. Ο πιστός του δούλος είναι ο μόνος φίλος του, η ανάμνηση της γυναίκας και της κόρης του η μόνη παρηγοριά. Όλη η Ρώμη μία ανάμνηση που μένει διαρκώς να του θυμίζει ότι κάποτε ζούσε ελεύθερος.
Ο ποιητής του έρωτα και των απολαύσεων της ζωής βιώνει τη δυστυχία της εξορίας. Διωγμένος σε μια χώρα που δεν επέλεξε προσπαθεί να ενταχθεί, να γνωρίσει, να μη ξεχάσει, να ζήσει. Μαθαίνει σταδιακά να γράφει στίχους χρησιμοποιώντας ξένες λέξεις, γνωρίζει νέους ποιητές, διαφορετικούς ανθρώπους, ίσως πιο ανθρώπινους, αποκτά κύρος, τίποτα όμως δεν αλλάζει το αίσθημα της δυστυχίας.

"Στις ταβέρνες κάθονταν οικογένειες τρώγοντας και πίνοντας, ζευγαράκια που κοιτάζονταν στα μάτια χωρίς να μιλούνε και χωρίς να τρώνε. Δύο άντρες με παράξενα όργανα έπαιζαν μια αργή, μελαγχολική μελωδία που με συγκίνησε, γιατί μου φάνηκε πως έβαζε το πιο παλιό από όλα τα ερωτήματα: Γιατί δεν είναι αλλιώς η ζωή;
Για πρώτη φορά αισθάνθηκα μια βαθιά και έντονη συμπάθεια γι' αυτούς τους ανθρώπους. Ήθελα να καθίσω μαζί τους ή τουλάχιστον κοντά τους. Το έκανα. Παράγγειλα ένα λουκάνικο και μια μπίρα, που είναι πολύ πιο δυνατή από τη δική μας.
Σε λίγες μέρες θα φύγει το πλοίο για την Ελλάδα και τη Ρώμη. Σκεφτόμουν να στείλω το βιβλίο που είχα σχεδόν ετοιμάσει. Μου έλειπε μόνο η αρχή. Είχα προσπαθήσει ξανά και ξανά χωρίς αποτέλεσμα.
Εκεί, σ' εκείνη την ταβέρνα μου ήρθαν οι τέσσερις πρώτοι στίχοι. Λέξη προς λέξη. Όπως τα χελιδόνια έχτισαν τη φωλιά τους στο σπίτι μου, έτσι έχτιζαν οι λέξεις φωλιές στο μυαλό μου.
Βιβλιαράκι μου, θα πας στην πόλη που εγώ ο ποιητής σου
δεν μπορώ να πάω και δεν σου κρατώ κακία
Φύγε, αλλά χωρίς στολίδια,  όπως ταιριάζει σ' έναν εξόριστο
Φόρα τα ρούχα που ταιριάζουν στη μοίρα μου
Με κυρίευσε μεγάλη ηρεμία, ίσως να βοηθούσε και η μπίρα. Για πρώτη φορά μιλούσα με το βιβλίο μου σαν να ήταν ζωντανό πλάσμα.
Πρώτα έγραφα για να μιλήσω με τους άλλους.
Τώρα γράφω για να μιλήσω με τα βιβλία μου.
Πόσο πιο μόνος μπορεί κανείς να γίνει;"

Τόσο ωραία και γλυκιά είναι η γραφή του Καλλιφατίδη που θέλω αυτός ο συγγραφέας αυτό το βιβλίο να γίνει γνωστό σε όλους. Να αγαπηθεί και να ταξιδέψει σε όλες τις ψυχές,
όπως και στη δική μου.