Κυριακή 26 Σεπτεμβρίου 2010

Επίπεδα, πίστες και διάβασμα

Έλεγα αυτή η ανάρτηση να ήταν για την Έκθεση Βιβλίου στο Ζάππειο που έκλεισε την προηγούμενη εβδομάδα και την επισκέφτηκα την τελευταία τελευταία ώρα, Κυριακή βράδυ. Έλεγα να πω για την ατμόσφαιρα που πλανιόταν, την διάθεση των ανθρώπων μπρος και πίσω από τους πάγκους των βιβλίων, τις τυχαίες κουβέντες στα πήγαινε έλα, τον κατάλογο της Έκθεσης που είχε εξαντληθεί εδώ και δυο ημέρες και έτσι δεν απόκτησα και βέβαια, για τα βιβλία που δεν μπόρεσα να τους αντισταθώ και γύρισα σπίτι φορτωμένη (λίγο προς μέτρια φορτωμένη με έξι τίτλους πέντε συγγραφέων). Το ένα είναι και βιβλιοβιβλίο, συνεντεύξεις δέκα (ξένων) συγγραφέων, με τίτλο Η τέχνη της γραφής, με επιμέλεια του Φίλιπ Γκούρεβιτς και εισαγωγή του Ορχάν Παμούκ (δεύτερη έκδοση, εκδόσεις Τόπος) που προστίθεται στην συλλογή-σειρά. Είχα βγάλει και φωτογραφίες για την περίσταση, έτσι για μια γενική εικόνα αίσθηση του κλίματος. Είχα σκεφτεί α κάνω και παράλληλες σκέψεις για τα καρότσια με βιβλία στον δρόμο και σε άλλες πόλεις της Ελλάδας. Το αφήνω για άλλη φορά, όμως. Οι εκθέσεις έχουν περιοδικότητα και θα βρεθεί ευκαιρία.
Αντί όλων αυτών είπα να φέρω στην κεντρική σκηνή το θέμα της «ελαφριάς» ανάγνωσης που ξεκίνησε από τα σχόλια, με κωδικό «Άρλεκιν» και το πολύ πετυχημένο (βρήκα) αρλεκίνοι για όσους διαβάζουν τα βιβλία τσέπης αισθηματικού περιεχομένου που ουσιαστικά ανήκουν στην πολύ μεγάλη κατηγορία που στον σαξονικό πολιτισμό ονομάζεται χαϊδευτικά «αγόρι συναντά κορίτσι» (boy meets girl). Η κουβέντα δημιούργησε εντάσεις που έφτασαν μέχρι και αποχωρήσεις άρα υπάρχουν θεωρίες και απόψεις δυνατές για το θέμα. Τα σκέφτομαι, λοιπόν, ξανά και ξανά και μπαίνω στα παπούτσια της γνώμης ότι κάθετα αποκλείονται οι αρλεκίνοι αναγνώστες. Ναι, δεν είναι υψηλή λογοτεχνία στην μορφή και το ύφος, ούτε διατείνεται πως είναι. Ναι, δεν έχουν μεγάλη πρωτοτυπία, αντίθετα ξεχειλίζουν από κοινωνικά, ρατσιστικά και σεξιστιτικά και κάθε συνομοταξίας στερεότυπα και αναπαράγονται αρκετά σταθερά. Είναι να αναρωτιέται κανείς για τον σπόρο της απήχησής και της εμπορικής επιτυχίας του είδους (όοοχι δεν βρίσκεται η απάντηση του φαινομένου εδώ γιατί είναι πολύπλοκη και δεν ξεπετιέται έτσι και, πάντως δεν είναι ότι οι γυναίκες είναι χαζές, αγράμματες ή κάτι παρόμοιο).
Τα ξέρω καλά, μέσα έξω, τα βιβλία αυτά, το ομολογώ, και την έχω αναλύσει την υπόθεση. Ας ομολογήσω και πώς τα ξέρω, έτσι για να μην αναρωτιέστε και κάνετε σενάρια. Η ιστορία έχει ως εξής: τα έβλεπα στα περίπτερα, εκδόσεις Bell και Χάρλενικ (ηχητικά πολύ κοντά στο Άρλεκιν), τυλιγμένα σφιχτά στο νάιλον κουκούλι τους.. Δεν έγινε έτσι. Μια φίλη μου τα διάβαζε, σε πρώιμη εφηβική ηλικία με απίστευτη μανία, στα ελληνικά αλλά και στα αγγλικά! ειδικά εκείνα της Barbara Cartland, μιας κυρίας με άσπρα μαλλιά, με μια γενική εντύπωση του ροζ στα μάγουλα, το στόμα, τα ρούχα. Τα αισθηματικά της Βαρβάρας, μεταφορά του ονόματός συνθηματικά, είχαν ένα ιστορικοκοινωνικό πλαίσο. Για παράδειγμα ένας Άγγλος κατάσκοπος στην ισπανική αυλή και μια μικρή ορφανή την εποχή του Ερρίκου Η΄, μια γκουβερνάντα σε έναν δύσκολο χήρο με αμίλητο και κλεισμένο στον εαυτό του παιδί στην αγγλική ύπαιθρο του 19ου, παρεξηγήσεις, αρχική αντιπαλότητα, θανάσιμοι κίνδυνοι, κακόβουλοι μεσάζοντες, κληρονομικά συμφέροντα, απρόσμενες αποκαλύψεις, ανατροπές μαζί την «πήρε στα στιβαρά του μπράτσα», «το βαθύ φιλί του της έκοψε την ανάσα» περιλαμβάνονταν απαραίτητα όσο και το αίσιο τέλος. Κάτι σαν εντελώς λάιτ Ντίκενς (τραβηγμένο ίσως και μην αρπάζεστε) αλλά εμένα με έβαλε στο αγγλικό διάβασμα, όπως στο γαλλικό διάβασμα μπήκα από την πόρτα των αστυνομικών. Με άλλα λόγια, όλα τα διάβαζα όσο μου άρεσαν και μετά άλλα και άλλα και άλλα και έτσι δεν μπορώ να τα απαρνηθώ, έχω περάσει από τις σελίδες τους και πήρα πράγματα και έχω προσωπική γνώμη. Πρωταθλήτρια στο σαβουροδιάβασμα, είναι μακριά και απίστευτή η λίστα μου, παλιά έως και πρόσφατα ντρεπόμουν να το πω αλλά τώρα το απελευθερώνω.
Δεν πειράζει αν πολλοί δεν ανεβαίνουν ή κατεβαίνουν άλλα σκαλιά ανάγνωσης, κολλάνε στην πίστα, μένουν στο επίπεδο τσέπης/αισθηματικά, το διάβασμα θέλει τέχνη ειδική και βρίσκονται στο κατώφλι, τους φτάνει. Έχω περάσει από εκεί άρα μπορούμε να μιλήσουμε, να γελάσουμε, κέρδος, κάθε άνθρωπος κέρδος από όπου και να έρχεται, μια μοναδική ιστορία που αν δεν ακούσεις, δεν… Επιλέγω την στάση των μη αποκλεισμών, την προτιμώ, άσε που κρύβει εκπλήξεις.
Η συζήτηση δεν τελειώνει εδώ αλλά εγώ κλείνω για τώρα…

Καλή επιτυχία στην αυριανή παρουσίαση της Librarian, καλή εβδομάδα σε όλους.

Υ.Γ. Έχω αμελήσει την εικονογράφηση τελευταία, sorry.

9 σχόλια:

lemon είπε...

Παρόλη τη σνομπαρία που με πιάνει σε ότι αφορά τα βιβλία (εκνευρίζομαι πχ με τα ροζ ευπώλητα και κάθε είδους βιβλία του στύλ αφού-γράφω-στο-μπλογκ-μου-είμαι-συγγραφέας κλπ κλπ που εκδίδονται τα τελευταία χρόνια) για τα άρλεκιν ούτε κακιά κουβέντα να πω μπορώ (!), ούτε να κρύψω τις ποσότητες που εχω διαβάσει!

Και άρλεκιν (με γκοφρέτα στο άλλο χέρι), και μπελ, ένα σωρό...

Οπως ακριβώς το λες: δεν μπορώ να τά απαρνηθώ, και μάλιστα αναγνωρίζω την σημασία τους σαν ένα στάδιο στην διαμόρφωσή μου ως αναγνώστρια.
Όμως, δεν είχα σκεφτεί ποτέ να τα διαβάσω στο πρωτότυπο-άραγε είναι αργά τώρα?(!)
(Σήμερα ξεκίνησα/ προσπάθησα να ξεκινήσω το Bleak House του Ντίκενς στα αγγλικά, και ομολογώ ότι τα βρήκα μπαστούνια... Θα συνεχίσω όμως!).

aerostatik είπε...

η librarian τι παρουσιάζει ?

Κατερίνα Μαλακατέ είπε...

Ναι, τί παρουσιάζει; Καλή της επιτυχία.

Αν και βαριέμαι τα ροζ ευπώλητα τρελά, έχω διαβάσει κι εγώ σαν παιδί τα bell μου και κάποια από αυτά τα έχω ευχαριστηθεί κιόλας. Αλά ήμουν καλή στο παιχνίδι και την πέρασα σύντομα την πίστα :-P

Μαραμπού είπε...

Πριν την εφηβεία μου διάβαζα Ιούλιο Βερν - έναν συγγραφέα που θεωρώ βαθύ και θα ήθελα να δοκιμάσω μερικές αναγνώσεις ωριμότητας. Ύστερα ακολούθησε ένα διάστημα κενό αναγνώσεων για να δώσω λίγα χρόνια αργότερα, όρκο αιώνιας πίστης με την ανάγνωση την ίδια. Καθορίζοντας ωστόσο ρήτρα που όριζε σαφώς τις αναγνωστικές μου προτιμήσεις όπως αυτές απέρρεαν από τον εσώτερο χαρακτήρα μου. Με απλά λόγια δε διάβασα Άρλεκιν!
Μου φαίνεται αδιανόητο οι άντρες να γράφουν Άρλεκιν (υπομονή, δεν είναι τόσο φαλλοκρατικό όσο διαβάζεται) γιατί δε θα μπουν στη διαδικασία να γράψουν για την ψυχοσύνθεσή τους όταν ερωτεύονται ή όταν προδίδονται από Αυτόν! Ενώ για τις γυναίκες είναι φυσικό (ξέρω, συνεχίζει να διαβάζεται φαλλοκρατικό)!!
...εδώ είναι η σκέψη που άλλαξε όλη την "κοσμοθεωρία" μου! Μια καλή μου φίλη που κάνει διδακτορικό στην Αγγλική λογοτεχνία μού είπε μια μέρα: δεν είναι τυχαίο που σχέδον όλες οι γυναίκες συγγραφείς έχουν ως αναφορά την Βιρτζίνια Γουλφ! Πριν την Βιργινία (για να ακολουθήσω το παράδειγμα "ελληνοποίσης" που χρησιμοποιεί και η Elli) δεν υπάρχει λογοτεχνία των γυναικών - δεν χρησιμοποιώ τον όρο "γυναικεία λογοτεχνία", μου φαίνεται κάπως υποτιμητικός. Ο λόγος που συμβαίνει αύτο είναι...

Μαραμπού είπε...

...ο φαλλοκρατισμός που, λίγο παραπάνω διαφαίνεται απλώς. Ο ρόλος των γυναικών ανά τους περασμένους αιώνες υπήρξε περιθωριακός, μοναχικός και καταπιεστικός. Και αυτο φανερώνεται και στην λογοτεχνία τους. Μια λογοτεχνία κλαψιάρικη, που κυνηγά το ιδανικό, ουτοπική. Ειναι δύσκολο να αποτινάξεις μεμιάς, που τόσο καιρό κουβαλάς, τον μανδύα του "υποδεέστερου" όντος! Κάτι που κατάφερε η Βιργινία, και ένας ολόκληρος κόσμος συσπειρώθηκε γύρω της, σαν γύρω από ένα φωτεινό φάρο. Η πορεία της λογοτεχνίας των γυναικών είναι μια πορεία...
μέχρι τον φάρο!

http://www.protoporia.gr/product_info.php/products_id/288156

Αυτά άκουσα και συμφώνησα αμέσως. Είναι κρίμα να μην ασχολούνται γυναίκες με την καλή λογοτεχνία. Πάντα πίστευα ότι έχουν περισσότερη φαντασία, διορατικότητα και εκφραστική δύναμη από τους άντρες. Ας γίνει λοιπόν το "άσπρο άλογο" ένα
"μαύρο κοράκι" και ο "όμορφος πρίγκηπας" ένας "ρακένδυτος κυνηγός ανεμόμυλων"!

Ξεκίνησα αυτό το σχόλιο με τον "φαλλό μου ερεθισμένο" και κατέληξα
"ευνούχος".
Νιώθω υπέροχα. Καληνύχτα.

librarian είπε...

Καλημέρα και εμένα, πρωινή με χαμόγελα!

Η γνώμη μου για τα βιβλία τύπου "άρλεκιν" είναι η εξής:

Είναι δύσκολο να ξεκινήσει κάποιος να περπατά το μαγικό αυτό δρόμο της ανάγνωσης και του βιβλίου κρατώντας το χέρι του Ντοστογιέφσκι!

Ή τι να πω, ίσως εγώ να μην μπόρεσα να ξεκινήσω έτσι.
Ξεκίνησα όμως διαβάζοντας Τζέιν Όστεν και τις αδελφές Μπροντέ. Κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει την ποιότητα των κειμένων αυτών.
Γυναικεία αναγνώσματα έγραφαν κι εκείνες όμως.
Γυναικεία αναγνώσματα... τόση μεγάλη συζήτηση που μπορεί να γίνει και διδακτορικό! Εκπληκτικό θέμα! Ζηλεύωωωω!

Και ναι στο δρόμο της ανάγνωσης περπάτησα και με τη Μάργκαρετ Μίτσελ και με τις φθηνές κίτρινες σελίδες των εκδόσεων Bell που έβρισκα σε πάγκους και κόστιζαν ένα κατοστάρικο και χαιρόμουν και με τα βιβλία του Κοέλιο και του Ντ. Μπράουν και του Ουγκό και του Ουάιλντ και πολλών άλλων που ακόμη συνεχίζουν να με οδηγούν.

Aerostatik και Κατερίνα παρουσίαζα τη διπλωματική μου εργασία και ομολογώ πήγε αρκετά καλά χάρις στους εκδοτικούς οίκους που δέχτηκαν να συμμετάσχουν στην έρευνα μου και φυσικά χάρις στη βοήθεια των ανθρώπων που ήταν δίπλα μου!

Έλλη μου, πόσο σπουδαίο να σε έχω δίπλα μου!...

Μαραμπού είπε...

Librarian, συγχαρητήρια για την παρουσίασή σου!
Χθες παρασύρθηκα από την ανάρτηση και ξέχασα να αναφερθώ σ'αυτό.
Καλή σταδιοδρομία, λοιπόν! Οι δρόμοι ανοίγονται χάρτινοι μπροστά σου! :)

librarian είπε...

Μαραμπού, σε ευχαριστώ πολύ και... να μιλήσω για εσένα ή να μη μιλήσω;
Μπορεί να ανοίγονται μπορεί και να κλείνουν... όλα στο παιχνίδι είναι!

Elli είπε...

Κάλλιο αργά παρά ποτέ, λέει η λαϊκή σοφία!

Lemon είμαι μαζί σου διχασμένη, και καταλήγω ότι όχι μονο είναι θέμα επιπέδου και πίστας αλλά και διάθεσης γιατί τρώω και τσιπς και σουβλάκια με μεγάλη ευχαρίστηση όπως ένα καλομαγειρεμένο φαγητάκι. Καλή επιτυχία με τον Ντικενς, είναι αγγλικά περασμένων αιώνων και μην τα βάζεις με τον εαυτό σου που ζορίζεσαι. Πες αν σου άρεσε, δεν θυμάμαι να το έχω διαβασμένο.

aerostatik χαίρομαι που έμεινες στην πραγματική κατάσταση της LIbrarian την ημέρα της υποστήριξής της. Ήταν πιο σημαντικό στα αλήθεια!

Κατερίνα Μαλακατέ, θα συμφωνήσω ότι σήμερα καιεγώ τα βαριέμαι φριχτά φριχτότατα μάλιστα αλλά ακόμα και στο σχετικά πρόσφατο παρελθόν, σε στιγμές απελπισίας, έτρεχα στο περίπτερο και αγόραζα τέτοια, τον έχω χρησιμοποιήσει αυτόν τον μηχανισμό διαφυγής...

Μαραμπού ΄, τι και να απαντήσω στο σχόλιό σου και πάλι λίγο θα πέσει! Μέσα για τον Ιούλιο Βερν, και βέβαια για την Βιρτζίνια Γουλφ. Αναρωτιέμαι έχει φύλο η λογοτεχνία, η ζωγραφική, οι τέχνες, η ζωή και σε τι συνίσταται. Όλα εξαρτώνται από την γενικότερη παιδεία και το σύστημα αξιών που πιστεύουμε και κυρίως ακολουθούμε.

Librarian Μπράβο και ξαναμπράβο, φαντάσου με σαν τον Κέρμιτ στο Μάπετ Σόου να υποδέχεται τους καλεσμένους τους, χειροκροτήματα, γιεεεεε και ψιλοϋστερία...