Κυριακή 12 Σεπτεμβρίου 2010

Κάπνισμα τέλος! Αρχή διαβάσματος;

Οι βλαβερές συνέπειες του καπνού δεν αποτελούν είδηση. Χρόνια τώρα τις γνωρίζουμε, η ταινία σε κάθε πακέτο τσιγάρων με την τρομακτική επισήμανση «Το κάπνισμα σκοτώνει» τα συνοδεύει καιρό τώρα, οι διαφημίσεις τσιγάρων πρώτα έγραφαν το ίδιο, μετά έγιναν έμμεσες, μετά απαγορεύτηκαν εντελώς. Στις ταινίες του κινηματογράφου, στα τηλεοπτικά σήριαλ κανείς δεν καπνίζει ούτε για δείγμα, ίσως μόνον οι κακοί και χαμένοι τύποι σε χώρους που εξυφαίνεται το έγκλημα, που σκοτεινά βασανίζονται από προσωπικούς εφιάλτες. Τα τσιγάρα ακριβαίνουν. Εκδόθηκε πανευρωπαϊκή οδηγία για απαγόρευση του καπνίσματος σε κλειστούς χώρους, ορίστηκαν τα πρόστιμα και ο τρόπος ελέγχου. Ελεύθερο κάπνισμα, τέλος!
Παλιότερα το άναμα ενός τσιγάρου, ο καπνός που σχημάτιζε κύκλους ή συννεφάκια, το νευρικό σβήσιμο σε τασάκια, οι στοίβες με γόπες σηματοδοτούσαν ένα σωρό άλλα, επίκληση στην έμπνευση ενός δημιουργού, την έντονη σκέψη και προβληματισμό, την λύση ενός μυστηρίου, το ερωτικό κάλεσμα, την ελευθερία και πληρότητα, την εφηβική αταξία και βιάση για ενηλικίωση, την ευχαρίστηση –ειδικά με την συνοδεία καφέ- και πάντως την γυναικεία χειραφέτηση. Μετά ανακαλύφθηκαν οι ολέθριες βλάβες που μπορεί να προκαλέσει και άρχισε αντίστροφη εκστρατεία εκρίζωσης της διαδεδομένης κουλτούρας του.
Πρόσφατα κυκλοφόρησε το βιβλίο του George Orwell, Βιβλία εναντίον τσιγάρου (Books v.cigarettes) από τις εκδόσεις Μεταίχμιο, με μεταφραστή τον Γιώργο-΄Ικαρο Μπαμπασάκη (που έκοψε το κάπνισμα κατά την διάρκεια αυτής της μετάφρασης). Το βιβλίο αποτελείται από άρθρα του Orwell που έχουν να κάνουν με βιβλιοεμπειρίες (θα εκπλαγεί κανείς να δει ότι δεν είναι και πολύ θετικές και το κριτικό πνεύμα του κυριαρχεί), και τον τίτλο του οφείλει στο πρώτο που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Tribune (Βήμα) στις 8 Φεβρουαρίου 1946.
Το άρθρο πραγματεύεται το θέμα της ανάγνωσης. Το επιχείρημά του ο συγγραφέας αναπτύσσει προκειμένου να καταρρίψει τον ισχυρισμό ότι η αγορά και η ανάγνωση βιβλίων αποτελούν ένα ακριβό χόμπι που δύσκολα μπορεί να σηκώσει ένας μέσος μισθός ενώ αντίθετα τα τσιγάρα είναι προσιτά. Και ξεκινά υπολογισμούς που έχουν να κάνουν με το κόστος των βιβλίων και των τσιγάρων. Τα συγκρίνει, σε λίρες (πένες, σελίνια) Αγγλίας του καιρού εκείνου που καμιά σχέση δεν έχουν με την σημερινή ισοτιμία άρα δεν νιώθουμε και πολλά παρά από τους πίνακες και τα νούμερα, μόνο πόσο σχολαστικός και «διαβασμένος» είναι και στα δυο, τσιγάρα και βιβλία Για παράδειγμα, μας λέει ότι πριν από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο κυκλοφορούσαν στην Μεγάλη Βρετανία 15.000 βιβλία ενώ σήμερα κυκλοφορούν πάνω από 60.000.
Από όλα κρατάω ότι: το μεγαλύτερο ποσό πάει σε εφημερίδες και περιοδικά (αυτό μάλλον θα ισχύει και σήμερα), ότι ο ίδιος που είναι διαβαστερός και είναι και η δουλειά του ξοδεύει περισσότερα για καπνό από ό,τι για βιβλία. Κρίνει ότι το διάβασμα είναι μια από τις φτηνότερες ψυχαγωγίες, όπου η πιο φτηνή είναι η ακρόαση του ραδιοφώνου. Καταλήγει στο κάθετο συμπέρασμα πως αν η διακίνηση και κατανάλωση βιβλίων βρίσκεται σε χαμηλά επίπεδα, συμβαίνει γιατί το διάβασμα δεν είναι τόσο συναρπαστικό όπως οι αγώνες σκύλων (!), ο κινηματογράφος, τα παμπ, και όχι γιατί τα βιβλία αγοραστά ή δανεικά (από βιβλιοθήκες με συνδρομή) είναι ακριβά. Με άλλα λόγια δεν είναι οικονομικό ζήτημα.
Στο μεταξύ η Μεγάλη Βρετανία έχει κάνει μεγάλη (αλλά μεγάλη) πρόοδο στην φιλαναγνωσία και στην υπόθεση των βιβλιοθηκών. Η υπόθεση του διαβάσματος έχει κατακτηθεί, αν και οι οικονομικές κρίσεις σε αυτά ακριβώς τα προγράμματα και τους χώρους επιτίθενται με περικοπές, παντού.

Ξεπηδά μια υπόθεση. Αν η απαγόρευση του καπνίσματος οδηγήσει στην μείωσή του, τότε αυτόματα θα εξοικονομηθεί ένα ποσό που μπορεί να κατευθυνθεί προς άλλη ψυχαγωγική δραστηριότητα. Καθώς γνωρίζουμε ότι πολλά μπορούμε να κερδίσουμε από την ανάγνωση, θα μπορούσε να είναι τα βιβλία. Ναιιι; ΝΑΙ.

20 σχόλια:

Hfaistiwnas είπε...

Ναι αλλά πρέπει να κοπεί πρώτα..
χεχε!

xiozil είπε...

Και εάν κοπεί το κάπνισμα ποιος εγγυάται ότι θα αυξηθεί το διάβασμα;;;

Προσωπικά διαβάζω λιγότερο από παλιότερα και καπνίζω το ίδιο. Ο λόγος που διαβάζω λιγότερο είναι η απουσία ελεύθερου χρόνου. Το τελευταίο διάστημα δεν έχω αγοράσει βιβλία γιατί τα τελευταία 5 δεν έχω καταφέρει ακόμα να τ' ανοίξω...

Κατερίνα Μαλακατέ είπε...

Οιμέ, για μένα που δεν καπνίζω δεν υπάρχει λύσις δηλαδή, ε; Τί ζητάω, τί ζητάω λίγα (παραπάνω) λεφτουδάκια για βιβλιαράκια....

Την καλησπέρα μου.

Elli είπε...

Hfaistiwna, λέμε τώρα, έτσι για να υποστηρίξουμε την ιδέα μας...

xiozil εγγυήσεις δεν υπάρχουν και πολλές, εκδοχές, σενάρια, πιθανότητες υπάρχουν και η διάρκεια αμφισβητείται και αυτή. Συμβαίνει να διαβάζουμε λιγότερο, μπορεί να είναι μια φάση όμως, μην αποκαρδιώνεσαι, μείνε στο παιχνίδι και ας αλλάξεις στυλ. Όσο για τα πέντε βιβλία που ξεκουράζονται, ξεφύλλισέ τα, μύρισέ τα, κοίταξε την αρχή και το τέλος και χωρίς ενοχές αγόρασε και τα άλλα που σε κέντρισαν...

Κατερίνα Μαλακατέ καλησπέρα, μην στενοχωριέσαι που δεν καπνίζεις, καλό του εαυτού σου, εε και από ότι καταλαβαίνω ξεδιψάς διαβάζοντας. Άμα το έχεις δεν σε φτάνουν ποτέ, νομίζω. Καλή εβδομάδα!!

Μαραμπού είπε...

Elli, βοήθησέ με! Στέλνω το σχολιό μου από χθες συνεχώς και δεν το εμφανίζει. Είναι αρκετά μεγάλο σε έκταση. Μήπως φταίει αύτο;;; Έχω εκνευριστεί! Θα το χωρίσω στα δυο.

Μαραμπού είπε...

Elli, η ανάρτησή σου με αναγκάζει να γράψω πολλά και να με συγχωρείς γι' αυτό.
Ποιος λέει ότι η ανάγνωση είναι ακριβό χόμπι (και για το αν ακόμα είναι πραγματικά χόμπι, επιφυλάσσομαι);;; Δεν αντέχω να το ακούω αυτό. Η ανάγνωση είναι κυνήγι, αναζήτηση και τα εύρετρα τα καρπώνεται ο πιο υπομονετικός, ο πιο εκλεπτυσμένος! Αύριο τελειώνω την "Αισθηματική αγωγή" του Φλωμπέρ με 4,90 (ένα σεντ η σελίδα!!). Ευθύς ξεκινώ τη "Βουή και Μανία" του Φώκνερ με 5,90 (εδώ η αναλογία κόστους-σελίδας ανεβαίνει λίγο, γύρω στο ενάμιση σεντ!). Αυτά μπορούν να με κάνουν πραγματικά χαρούμενο! Ακόμα και αν πλήρωνα όσο επιτάσσει η προσεγμένη κριτική εισαγωγή τους και το ραφιναρισμένο χαρτί της έκδοσής τους, πάλι χαρούμενος θα ήμουν. Πολλές φορές θα ήθελα να πω σε έναν επίδοξο αναγνώστη που τον "φρενάρει" η τιμή - ακόμα και όταν αυτός ο αναγνώστης δεν είναι άλλος παρά εγώ - ότι, πρέπει να "ευγνομωνεί" έναν Δάντη που του προσφέρεται μόνο 25 ευρώ ή ένας Φλωμπέρ που "ξεπουλιέται" σε τιμή πανηγυριού! Το ξέρω δε με συμφέρει αυτο που γράφω αλλά το πιστεύω ότι "εκδίδονται" για πενταροδεκάρες!! Και πόσο λίγοι το εκτιμούν. Τώρα αύτοι που μπορώ να φανταστώ ότι θα παραπονιούνται για την ακρίβεια της ανάγνωσης, θα είναι εκείνοι με τα προβλήματα όρασης που αναγνωρίζουν μόνο το "ροζ" και το "κόκκινο"! Ναι, ακόμα και για μένα, που δεν παραπονιέμαι με σθένος για την ακρίβεια του "χόμπι" της ανάγνωσης, μια Λένα Μαντά είναι ακριβή για τα οικονομικά μου γούστα (αλλά πόσο φτωχή για τα πνευματικά μου!), την αποφεύγω επιμελώς, και φροντίζω να πίνω στην υγειά της τους καφέδες που απολαμβάνω από την αποταμίευση των χρημάτων μου!

Μαραμπού είπε...

Δυστυχώς δεν τελείωσα. Έχω να "καπνίσω ένα τελευταίο τσιγάρο"(κάπου οφελεί και η Μαντά!!)
Αχ, το τσιγάρο... δεν έχω καπνίσει ποτέ μου αλλά, το λατρεύω όταν σιγοκαίει πλάι σε ένα βιβλίο! Το έχω συνδιάσει με την δημιουργική εμπνεύση - κάπου το επισημαίνεις παραπάνω -, την απομόνωση του καλλιτέχνη, την ικανοποίηση που γεννά το αποτέλεσμα. Είχα κάνει και μια σχετική συζήτηση με την librarian, αν θυμάται ας περάσει να καταθέσει τις αναμνήσεις της! Δεν αποποινικοποιώ το κάπνισμα, δε με ενδιαφέρει εξάλλου. Ο πατέρας μου αργοπεθαίνει εξαιτίας του και θα ήμουν ο τελευταίος που θα το εκθείαζε. Απλώς κρατάω μερικά τσιγάρα για όταν θα χρειαστούν. Ως τότε, με τα λεφτά που γλυτώνω, συνεχίζω την ανάγνωση.
Καλό απόγευμα.

Μαραμπού είπε...

Ουφ τα κατάφερα! Συγχωρησέ με για την γκρίνια μου ... "και ένα βλακώδες Μαραμπού παράμερα γρυλίζει"!!

aerostatik είπε...

μου αρέσουν τα βιβλία που μυρίζουν...

ΑΚΑΜΑΣ είπε...

Προσωπικά διαφωνώ με την απαγόρευση του καπνίσματος, όχι γιατί είμαι καπνιστής, αλλά γιατί διαφωνώ κάθετα με κάθε είδους απαγόρευση. Όσον αφορά το διάβασμα το πρώτο που θα πρέπει να δούμε είναι ο ελεύθερος χρόνος, ο οποίος σίγουρα μειώνεται και το άγχος που έχουμε όλοι την εποχή μας.

librarian είπε...

Σίγουρα αν κάπνιζα λιγότερο δεν θα διάβαζα περισσότερο.
Μα ούτε και αν κάπνιζα περισσότερο θα διάβαζα λιγότερο.
Αυτή η υπόθεση μου θυμίζει το άλλο που διάβασα σε μια εφημερίδα. Λόγω της οικονομικής κρίσης λέει τώρα που δεν έχουμε λεφτά και δεν μπορούμε να βγαίνουμε έξω θα διαβάζουμε περισσότερο. Μάλιστα.
Άλλο το ένα άλλο το άλλο.
Το διάβασμα είναι μια απόλαυση, το τσιγάρο άλλη και ο καφές άλλος. Καμία σχέση μεταξύ τους.

Να ρωτήσω όμως εγώ κάτι που μου έκανε εντύπωση: διαβάζεις στα αγγλικά κάτι και μετά το διαβάζεις και στα ελληνικά;;;;

Να αφήσω μια καλησπέρα σε όλους σας!

Elli είπε...

Μαραμπού γεια, λυπάμαι που ταλαιπωρήθηκες να περάσεις το σχόλιό σου! Ακόμα περισσότερο στενοχωριέμαι για τον πατέρα σου, δεν ήθελα καθόλου να φέρω τέτοιους συνειρμούς και αισθήματα με την ανάρτηση (ίσως να ήταν αναπόφευκτο λόγω του θέματος αλλά δεν το σκέφτηκα).
Ακριβή απασχόληση χαρακτηρίζουν την ανάγνωση για να κρύψουν άλλα πράγματα, για δικαιολογία.Για αυτό και την υπερσπίζεται με αυτόν το τρόπο ο Όργουελ. Νομίζω ότι η σύγκριση έχει στοιχεία ρεαλιστικά και χιουμοριστικά και συνδυαστικά.
Τέλεια τα παραδείγματά σου από κλασικούς!
Άντε αν θες να σου πω ότι δικαίωσες τον στίχο και το όνομά σου, εεε δεν θα το πω, οι κουβέντες έχουν πολλἀ γυρίσματα.

aerostatik τα βιβλία που μυρίζουν καπνό εννοείς;χμ, για να δω, εμένα μου αρέσει να μυρίζουν κόλλα και μελάνι, καθόλου δεν μου αρέσει να μυρίζουν κλεισούρα και υγρασία (για αυτό και τα δανείζω, να κάνουν τις βόλτες τους να παίρνουν καθαρό αέρα), και καπνό δεν με πειράζει να μυρίζουν.

ΑΚΑΜΑ πολύ σύμφωνη με βρίσκεις και για τις απαγορεύσεις και για τον ελεύθερο χρόνο.

librarian ο φίλος λέει ότι αν κάπνιζες λιγότερο θα είχες περισσότερα να διαθέσεις για βιβλία.
Ναι τα διαβάζω, κατά κάποιο τρόπο τα παρακολουθώ, βλέπω την πορεία τους από το ένα γλωσσικό ρούχο στο άλλο και τις επιδράσεις τους εδώ και εκεί, για αυτό...

Καλή συνέχεια σε όλους!

Μαραμπού είπε...

Μαραμπού είπε...

Όχι μην στενοχωριέσαι. Ίσως ήμουν υπερβολικός με την χρήση της λέξης "αργοπεθαίνει". Έκανα κάποια άλλη αντιστοιχία στο μυαλό μου, απλώς την απέδωσα άσχημα εκφραστικά.
Ο πατέρας μου πάσχει από αποφρακτική πνευμονοπάθεια λόγω τσιγάρου. Μια αρρώστια φαινομενικά ασυμπτωματική άλλα που πολλές φορές ο άρρωστος έχει την εντύπωση ότι ρουφά τις τελευταίες ανάσες ζωής!!
Τέλος πάντων, εκτιμώ πολύ το ενδιαφέρον σου. Αλλά μην σκέφτεσαι ότι έφερες στο μαυλό μου άσχημες εικόνες. Δε συνέβη τίποτα τέτοιο.
Βάρυνα κάπως το κλίμα αλλά, ακόμα και σε μια βιβλιόφιλη ανάρτηση που μιλάει για τσιγάρα, κάποιος πρέπει να υποδυθεί τον άχαρο ρόλο των δυσοίωνων μηνυμάτων που υπάρχουν στα πακέτα!
Αλλιώς μοιάζει κάτι να λείπει...
Καλό απόγευμα.

Elli είπε...

Μαραμπού, οδυνηρό ακούγεται η δύσκολη ανάσα, καταλαβαίνω γιατί δεν γουστάρεις τα τσιγάρα...

Poet είπε...

Ως ένας άνθρωπος που έχει οχτώ βιβλιοθήκες στο σπίτι του, δηλώνω το αυτονόητο. Το θέμα δεν είναι να διαβάζουμε πολύ αλλά να διαβάζουμε καλά βιβλία. Το θέμα δεν είναι να μας κόψει το κάπνισμα κάποιος καλοπροαίρετα ηλίθιος υπουργός, αλλά να εξαλειφθούν οι κοινωνικές συνθήκες που ευνοούν τις κάθε είδους «κακές συνήθειες». Δεν έχουμε ανάγκη από παιδονόμους και αστυνόμους αλλά από μια στοιχειωδώς δίκαιη κοινωνία και από ανθρώπινη επαφή και αλληλεγγύη.

Elli είπε...

Poet με τις οκτώ σου βιβλιοθήκες, καλημέρα! Το διάβασμα είναι έννοια ευρύτατη, περιλαμβάνει και τα μάτια των ανθρώπων και τον καιρό και τα σήματα της τροχαίας. Και το πολύ βοηθάει, είναι κάτι σαν εξάσκηση. Έρευνα έχει δείξει ότι ακόμα και στο χείριστο βιβλίο υπάρχει μια ιδέα, μια αράδα που δικαιώνει το τύπωμά της, εμείς καλούμαστε, αν θέλουμε, να βρούμε εκείνο το σημείο (ισχύει και με τους ανθρώπους). Δεν έχουμε ανάγκη από μπαμπούλες όσο λειτουργούμε ειρηνικά και δημιουργικά, αν όχι βρίσκεται πάτημα και μα επιβάλλονται. Τα συνθήματα της Γαλλικής Επανάστασης παραμένουν ανεκπλήρωτα μα τουλάχιστον ξέρουμε τι αναζητάμε, τι αποζητάμε.

Poet είπε...

Αδυνατώ να καταλάβω και την ειρωνεία σου και τη λογική σου. Προφανώς δεν αντιλαμβάνομαι επίσης τη χρησιμότητα των Άρλεκιν. Λυπάμαι για το χάσμα αυτό και αποχωρώ.

Elli είπε...

Οι Βολτίτσες από την φύση τους δεν ειρωνεύονται κανέναν, ακριβώς γιατί τους αρέσουν οι πολυεπίπεδες περιηγήσεις και κατά συνέπεια, δεν θα μπορούσαν να ειρωνευτούν ούτε και εσένα Poet. Ούτε μειώνουν τους αναγνώστες του είδους Άρλεκιν, είναι ένα πρώτο βήμα ανάγνωσης (μια χαλαρή προπόνηση)και πολλοί μπορεί να προχωρήσουν σε άλλα διαβάσματα, είμαστε εδώ να τους ενθαρρύνουμε και να τους σταθούμε, δεν ξεκινάν όλοι από το ίδιο σημείο εκκίνησης.
Εμείς είμαστε εδώ...

librarian είπε...

Μιας που αναφέρθηκε η κατηγορία βιβλίων τύπου Άρλεκιν, θα μου επιτρέψετε να αφήσω κι εγώ ένα σχόλιο επί του θέματος, Poet & Elli.

Η άποψή μου για αυτού του είδους βιβλίων ήταν η χείριστη και σνόμπαρα εντελώς τους αναγνώστες τους γιατί πραγματικά δεν μπορούσα να βρω ούτε εγώ κάποια χρησιμότητα.

Πήρα ένα καλό μάθημα, όταν δούλευα στο βιβλιοπωλείο, από μια κυρία που είχε και μου έδωσε την απάντηση, όταν την ρώτησα για ποιο λόγο διαβάζει αυτά τα βιβλία αφού κυκλοφορούν τόσα άλλα καλύτερα:

"Από τότε που πέθανε ο γιος μου διαβάζω ένα Άρλεκιν κάθε βράδυ αντί να παίρνω χάπια" μου είπε και της παρήγγειλα όσους τίτλους δεν είχε διαβάσει.
Αυτή την ιστορία έχω και τη λέω γιατί καλό είναι καμιά φορά
να σκέπτομαι ότι πάντα υπάρχει μια απάντηση την οποία δεν μπορώ να σκεφτώ.

Στην περίπτωση της συμπαθητικής κυρίας που είχα μπροστά μου να μου λέει αυτές τις λέξεις ενώ ένιωθα να κοκκινίζω ως τα αφτιά από ντροπή, τα Άρλεκιν δεν είναι απλώς χρήσιμα, είναι σωτήρια.

Ελπίζω Poet να περάσεις από τα μέρη μας γιατί είναι καλύτερη η συζήτηση από την αποχώρηση.
Ή, τουλάχιστον, καλύτερα να υπάρξει συζήτηση πριν την αποχώρηση.