Τετάρτη 2 Δεκεμβρίου 2009

Βιβλίου ταξίδια

Ανάμεσα στα ράφια της βιβλιοθήκης περιπλανώμενη από τίτλο σε τίτλο αναζητώντας βιβλία εξειδικευμένα κάνω μια στάση στο σημείο εκείνο που τα ράφια φιλοξενούν λογοτεχνικά βιβλία. Πάντα θα βρεθεί λίγος χρόνος για να διαβαστεί, σκέφτηκα, και άρχισα να ψάχνω ποιο θα επιλέξω. Jean-Paul Sartre, Τι είναι η λογοτεχνία;
Καιρό ήθελα να διαβάσω αυτό το βιβλίο του συγγραφέα που με είχαν συνεπάρει οι Λέξεις του, βιβλίο εδώ και χρόνια διαβασμένο που θα έμπαινα στον πειρασμό να διαβάσω ξανά για να αφήσω λίγες από τις σκέψεις που μου δημιούργησε εδώ.

Παίρνω το βιβλίο στα χέρια μου και το περιεργάζομαι. Στο οπισθόφυλλο βλέπω κολλημένη την χαρακτηριστική ετικέτα του Ελευθερουδάκη με την τιμή. Ξαφνικά μεταφέρομαι αλλού, μέσα σε ένα βιβλιοπωλείο να ανοίγω κούτες και να κολλάω τις τιμές στα βιβλία, να βάζω το βιβλίο στο ράφι στο μέρος με τα Δοκίμια, να βγάζω το βιβλίο μετά από μέρες, να το βάζω μέσα σε ένα καλάθι διαγράφοντας τον τίτλο από τη λίστα για τα βιβλία που προορίζονται για βιβλιοθήκες. Να το βιβλίο στα ράφια της βιβλιοθήκης και είναι μόνο ένα μέρος από τα ταξίδια του που δείχνουν να μην έχουν τέλος. Γελάω με τη σκέψη μου.

Το βιβλίο είναι χωρισμένο σε τέσσερα μέρη: Ι. Τι σημαίνει γράφω; ΙΙ. Για ποιο λόγο γράφουμε; ΙΙΙ. Για ποιον γράφουμε; IV. Η κατάσταση του συγγραφέα το 1947.
Αν το βιβλίο ήταν δικό μου το κεφάλαιο που θα είχε τις περισσότερες υπογραμμίσεις θα ήταν το δεύτερο.
Καθένας έχεις τους δικούς του λόγους λέει ο συγγραφέας στην αρχή του κεφαλαίου. Για τον ένα η τέχνη είναι τρόπος να δραπετεύει, για τον άλλον ένας τρόπος για να κατακτά. Ταξιδεύοντας σε όλες τις μορφές της τέχνης καταλήγει στην πιο σύνθετη, εκείνη της γραφής και της ανάγνωσης για να εντοπίσει τους λόγους που οδηγούν τον άνθρωπο να γράψει, να δημιουργήσει.

"Η ελευθερία μου γίνεται ιδιοτροπία. Όσο περισσότερο δημιουργώ νέους συσχετισμούς, τόσο περισσότερο απομακρύνομαι από την περιπλανητική αντικειμενικότητα που με καλούσε. Ονειρεύομαι αφορμώμενος από ορισμένα μοτίβα που σχεδιάζονται ακαθόριστα από τα πράγματα, η φυσική πραγματικότητα δεν είναι πια παρά αφορμή για ονειροπολήσεις. Ή πάλι επειδή λυπάμαι βαθύτατα για το ότι αυτή η στιγμιαία αντιληπτή, τακτοποιημένη εικόνα δεν μου την προσέφερε κανένας και κατά συνέπεια δεν είναι αληθινή, μου συμβαίνει να ακινητοποιήσω το όνειρό μου, να το μεταφέρω στον καμβά ή σ' ένα γραπτό κείμενο. Με αυτόν τον τρόπο παρεμβάλλομαι ανάμεσα στη χωρίς σκοπό σκοπιμότητα που εμφανίζεται στις εικόνες της φύσης και στο βλέμμα των άλλων ανθρώπων. Τους τη μεταδίδω. Χάρις σε αυτή τη μετάδοση γίνεται ανθρώπινη. Εδώ η τέχνη αποτελεί την τελετουργία του δώρου."

"Γράφω σημαίνει κατα συνέπεια αποκαλύπτω στους άλλους τον κόσμο και ταυτόχρονα στον προτείνω ως καθήκον στη γενναιοδωρία του αναγνώστη."

"To λογοτεχνικό αντικείμενο είναι μια αλλόκοτη σβούρα που υπάρχει μόνο όσο βρίσκεται σε κίνηση. Για να αναδειχθεί απαιτείται μια συγκεκριμένη δράση που ονομάζεται ανάγνωση και διαρκεί μόνο όσο διαρκεί ανάγνωση."

Όλες οι σελίδες γεμάτες σκέψεις ενός ανθρώπου που μεγάλωσε διαβάζοντας. Δεν μπορώ να μην αναγνωρίσω τη δυσκολία της μετάφρασης του βιβλίου και να ευχαριστήσω τη μεταφράστρια που μας έδωσε αυτό το βιβλίο στα ελληνικά.
Δυστυχώς αφήνω το βιβλίο μισοτελειωμένο και το τελευταίο (και πιο μεγάλο) κεφάλαιο αδιάβαστο. Το αφήνω να συνεχίσει το ταξίδι του.
Το μόνο σίγουρο είναι ότι θα επιστρέψω ξανά.

13 σχόλια:

Caesar είπε...

Καλημέρα librarian, πολύ ενδιαφέρουσα είναι πάντα η περιπλάνηση σε μια βιβλιοθήκη. Εξευρένηση αλλά και απόδραση που αποζημιώνει με τις πολλές εκπλήξεις που προσφέρει.

Roadartist είπε...

Πολύ όμορφη ανάρτηση..
Κάθε βιβλίο και ένα άλλο ταξίδι..
Το σκεφτόμουν αυτό τις τελευταίες μέρες.. Ένας φίλος έχασε το θείο του και μοίραζε σε φίλους, τα βιβλία του.. Σκέφτηκα ποια από αυτά θα του τα είχανε κάποιοι χαρίσει, ποια θα τα είχε διαβάσει, ποια δε θα είχε προλάβει να τα διαβάσει.. και που θα συνεχίσουν το ταξίδι τους..
Θέλω τα βιβλία να πηγαίνουν σε ανθρώπους που να τα εκτιμούν.. και να μη μένουν αδιάβαστα στις βιβλιοθήκες.. Τις οποίες πάντως αγαπώ, και πάντα μου δημιουργούν διάφορους συνειρμούς..
Την πιο γλυκιά καλημέρα μου :)))
Καλό μήνα!

maximus είπε...

Λοιπόν, σε μια παλιότερη ανάζητηση μου δεν το είχα βρει, είδα όμως στο διαδίκτυο ότι υπάρχει στον Παπασωτηρίου, και για όσους ενδιαφέρονται: (http://www.papasotiriou.gr/product.gbook.asp?pfid=1597363&prid=851607&deid=0) Ελπίζω να το τελειώσω σύντομα, θα ήθελα να το συζητήσουμε. Θα σας ξαναγράψω γι'αυτό όποτε..

Πάντα με ενδιαφέροντα θέματα. Καλημέρα :-)

librarian είπε...

Καλημέρα Caesar και καλό μήνα, η αλήθεια είναι ότι εμείς εδώ απολαμβάνουμε ιδιαίτερα τις περιπλανήσεις σε χώρους με βιβλία.

Καλημερούδια καλλιτέχνιδα! Αυτό το ταξίδι των βιβλίων που συζητάμε μου θύμισε ένα βιβλίο που έχουμε διαβάσει καιρό: http://tobaccorri.blogspot.com/2008/03/20.html
Και πάλι όμως ένα μέρος από τα ταξίδιου του βιβλίου περιγράφει.

Maximus δεν καταλαβαίνω γιατί δεν το είχες βρει. Σχετικά καινούριο βιβλίο από έναν μεγάλο εκδοτικό οίκο. Μάλλον θα έτυχε. Εγώ όταν ψάχνω κάτι συγκεκριμένο συνηθίζω να κάνω δύο πράγματα: ή πάω από το βιβλιοπωλείο του εκδοτικού οίκου ή πάω σε ένα από τα βιβλιοπωλεία που επισκέπτομαι συχνά και αν δεν το έχει το παραγγέλνω. Χαίρομαι πολύ που το διαβάζεις, απαιτεί χρόνο και καθαρό μυαλό. Να μας πεις τη γνώμη σου όταν το τελειώσεις.
Φιλιά.

maximus είπε...

H αλήθεια είναι ότι το έψαξα σε συνοικιακά βιβλιοπωλεία και δεν το παρήγγειλα ποτέ γιατί είχα σκοπό να κατέβω στην Αθήνα να το βρω. Εντωμεταξύ πέρασα τυχαία έξω από ένα κατάστημα του Παπασωτηρίου κάπου στα βόρεια, το θυμήθηκα, το ζήτησα και το βρήκα. Ήταν γραφτό να το διαβάζω τώρα μάλλον..και όχι τότε :-)

librarian είπε...

Απίστευτη σύμπτωση. Όταν τελειώσεις την ανάγνωση πέρνα να πεις δυο κουβέντες και δυο σκέψεις.
Καλή ανάγνωση το λοιπόν!

Ανώνυμος είπε...

Γιατί γράφουμε... Φοβερή ερώτηση... :-)
Ίσως και γιατί το γράψιμο είναι ένας τρόπος για να ακουστεί η εσώτερη φωνή μέσα από όλο αυτό το αλισβερίσι των λέξεων, το ξεσκαρτάρισμα του ποια από όλες θα μείνει και ποια θα φύγει, βρίσκει τον χώρο να μιλήσει, να αυτοσχεδιάσει, να δημιουργήσει.
Είναι μια μορφή τέχνης, η ύψιστη θα έλεγα, και όπως όλες οι μορφές τέχνης ικανοποιεί την ανάγκη του ανθρώπου για δημιουργία και για έκφραση. Βέβαια, νομίζω ότι όποια απάντηση και να δώσει ο καθένας, αυτή θα είναι και η σωστή, για τον ίδιο, τουλάχιστο! :-)
Ιδιαίτερα αγαπημένη κατηγορία τα βιβλία που γράφουν για τα βιβλία και την όλη διαδικασία της συγγραφής, θα το αναζητήσω :-)

librarian είπε...

Καλημέρα Ευαγγελία μου. Όπως είπες κι εσύ ο καθένας έχει να δώσει τη δική του απάντηση στην ερώτηση αυτή. Ο Σάρτρ όμως είχε την ικανότητα να δώσει μια σοφή και αρκετά τεκμηριωμένη απάντηση.
Άμα το διαβάσεις να περάσεις να μας πεις δύο λογάκια.

Άστρια είπε...

Librarian μου, όταν αργώ να έρθω, απολαμβάνω εκτός από την ανάρτηση τα σχόλια και τις απαντήσεις που προηγήθηκαν, μικροί όμρφοι διάλογοι που έχουν πάντα κάτι καλό να πούνε.

Πολύ όμορφη η σημερινή ανάρτηση, που θυμίζει την τύχη των βιβλίων που κι αυτά σαν να έχουν ψυχή, (σίγουρα έχουν κομμάτι ψυχής του συγγραφέα τους, αλλά εδώ εννοώ την δική τους οντότητα), γεννιούνται, φωλιάζουν σε ράφια, αποκτούν φίλους, μετακομίζουν, ταξιδεύουν, πεθαίνουν...
Μόνο που το όριο της ζωής τους μπορεί να είναι καμμιά φορά πολύ μεγαλύτερο, όταν κάποια ως συλλεκτικά, πολύτιμα, μπαίνουν σε μουσεία κι επίσημες βιβλιοθήκες, αλλά κι εκεί για να υπάρχουν και όχι τόσο για να διαβάζονται(οπότε δεν πρέπει είναι τόσο ευτυχισμένα.)

Για τον Σαρτρ, έχω μία αρνητική εμπειρία, όταν πήρα να διαβάζω την "Ναυτία". Ίσως να έφταιγε το ότι ήμουν σε όχι καλή ψυχολογική διάθεση τότε, όμως σου εκμυστηρεύομαι ότι είναι από τα ελάχιστα βιβλία που δεν συνέχισα να διαβάζω πέρα από τα πρώτα κεφάλαια. Και ήταν η αιτία να αποθήσω τον Σαρτρ, μαζί και με ορισμένα στοιχεία της ζωής του.
Η ανάρτησή σου ίσως γίνει αιτία να διαβάσω πάλι κάτι και ιδιαίτερα αυτό που λες.

Επίσης να πω για την γραφή, ότι μήπως και αυτά που αναρτούμε, χωρίς να είμαστε συγγραφείς, εκτός από την επίτευξη της έπικοινωνίας δεν προκύπτουν και από την ανάγκη για γραφή, και μυστικά ή φανερά για την κρίση κάποιου αναγνώστη;

Σεντονάκι σήμερα άπλωσα στις βολτίτσες (παρόλο που ο καιρός είναι βροχερός) αλλά έγινε αυθόρμητα:))

Φιλάκια πολλά σοφό μου αστεράκι και καλη εβδομάδα:))

librarian είπε...

Αστεράκι μου καλό να απλώνεις όμορφα σεντόνια συνέχεια, να απολαμβάνω τάξη.
Τα όρια της ζωής των βιβλίων τις περισσότερες φορές είναι πολύ μεγάλα, νικούν τη ζωή του ανθρώπου και προσθέτουν αναμνήσεις για τους νεκρούς συγγραφείς τους.
Λυπάμαι για την αρνητική εμπειρία που έχεις με τον Σαρτρ. Αλήθεια θα σου πρότεινα να διαβάσεις τις Λέξεις του, σίγουρα όχι αυτό το βιβλίο που αναφέρω εδώ, δεν θα βοηθήσει ιδιαίτερα. Οι Λέξεις του είναι για εμένα από τις ομορφότερες λέξεις που έχω διαβάσει.
Δε ξέρω γιατί αναρτώ, μάλλον όχι τόσο για να γράφω όσο για να επικοινωνώ.
Στέλνω λίγο ήλιο, λίγο γαλάζιο ουρανό από εδώ που όλα πάντα είναι ανάποδα.
Καλή εβδομάδα, φωτεινότερη.

quartier libre είπε...

@
ΧΡΟΝΙΑ ΣΟΥ ΠΟΛΛΑ,
ΑΝΝΟΥΛΑ ΜΟΥ !

-να μην είσαι Αννούλα του χιονιά, μα πάντα γελαστή να είναι η ζωή σου κι ευλογημένη !

πολλά φιλιά,
Αλεξάνδρα :)

Unknown είπε...

Πολύ ενδιαφέρον ακούγεται!
Θα ψάξω να το βρω να το διαβάσω!
Όταν το κάνω θα περάσω να σου πω και εγώ τη γνώμη μου!
Τα φιλιά μου!

librarian είπε...

Αλεξανδράκι σε ευχαριστώ πολύ που με θυμήθηκες! Να είσαι καλά και μην χάνεσαι, η Κέρκυρα είναι όμορφη και το χειμώνα.
Σε φιλώ!

Νατάσα είναι ενδιαφέρον βιβλίο άμα το διαβάσεις να περάσεις να μας πεις δυο κουβέντες. Περιμένω και από το maximus να μας πει που το διαβάζει.