Κυριακή 28 Σεπτεμβρίου 2014

Γενικά Αρχεία του Κράτους

Όταν κάποιος αναφέρεται στην Ιστορία αναφέρεται στα αρχεία, στις πηγές που χρησιμοποιήθηκαν για να φτάσουμε στη γνώση. Ολόκληρη η Ιστορία βρίσκεται στα έγγραφα που παράγονται καθημερινά. Ολόκληρη η Ελληνική Ιστορία φυλαγμένη σε κουτιά, ταξινομημένη σε φακέλους, περιμένει τους ερευνητές να τη μελετήσουν. Ένα παζλ λέξεων που καλεί τον αρχειονόμο να το οργανώσει και τον ερευνητή να το ενώσει.
Τα Γενικά Αρχεία του Κράτους περιέχουν ένα σημαντικό μέρος, αν όχι όλη, της Ελληνικής Ιστορίας. 25.000 μέτρα αρχειακού υλικού βρίσκονται στο κεντρικό κτίριο στο Ψυχικό. Από την ίδρυσή τους, το 1914, τα τεκμήρια μεταφέρθηκαν, στοιβάχτηκαν, σε διάφορα κτίρια, σε αποθήκες, σε δωμάτια μέχρι να στεγαστούν σε ένα κτίριο που να τους αρμόζει, μόλις το 2003. Σε ένα κτίριο 7.000 τ.μ. που δημιουργήθηκε για αυτά σύμφωνα με αρχειακές προδιαγραφές.
Φέτος τα ΓΑΚ γιορτάζουν με διάφορες εκδηλώσεις, σε μια προσπάθεια εξωστρέφειας, τα 100 χρόνια από την ίδρυσή τους.
Στο πλαίσιο αυτό ζητήθηκε από 31 καλλιτέχνες να αναπαραστήσουν εικαστικά τα αρχεία. Να εμπνευστούν από το υλικό που φυλάσσεται στους χώρους και να δημιουργήσουν έργα τέχνης.
Ο κάθε καλλιτέχνης αναπαριστά με διαφορετικό τρόπο πως αντιλαμβάνεται τις έννοιες αρχείο, γνώση, ιστορία.
Η Εύη Καζάκου εμπνεύστηκε από τα προικοσύμφωνα και δημιούργησε ένα ξεχωριστό νυφικό στα χρώματα του Αιγαίου:



 Ο Παναγιώτης Τέτσης αγάπησε το Αρχείον Κοινότητος Ύδρας 1778-1823:


Η Ελένη Κρίκκη ίσως να εμπνεύστηκε από τον τρόπο που συντηρείται το έγγραφο ή και από το διαφορετικό υπόστρωμα στο οποίο βρίσκεται η πληροφορία και δημιούργησε ένα νέο αρχειακό υλικό που βασικό συστατικό του είναι η μνήμη:


Ο Γιάννης Μετζικώφ αναπαριστά τη γνώση σε μορφή καπέλου:


Η έκθεση θα διαρκέσει μέχρι 24/10 με ελεύθερη είσοδο.
Για όσους δεν έχουν την ευκαιρία να την επισκεφθούν μπορούν να βρουν τον κατάλογο της έκθεσης εδώ.
Παράλληλα, ετοιμάζεται η έκθεση που θα περιέχει σπουδαία τεκμήρια των ΓΑΚ και θα βρίσκεται στο Μέγαρο της Παλαιάς Βουλής από την 1 Νοεμβρίου. Τα εκθέματα για την ώρα συντηρούνται με γοργούς ρυθμούς για να μεταφερθούν με ασφάλεια.

Σάββατο 27 Σεπτεμβρίου 2014

Κινηματογράφος, βιβλιοθήκες και άλλα

Συνεχίζουν να με εκπλήσσουν οι ουρές που σχηματίζονται για άλλη μια χρονιά έξω από τους κινηματογράφους που συμμετέχουν στις Νύχτες Πρεμιέρας. Αν και στις κριτικές δεν έχουν γραφτεί και τα καλύτερα σχόλια για τις ταινίες που προβάλλονται, η ζήτηση άλλα φανερώνει. Τέτοια ζήτηση που με κάνει να αναρωτιέμαι γιατί αυτό το φεστιβάλ δεν διαρκεί περισσότερο ή έστω δεν συμμετέχουν περισσότεροι κινηματογράφοι.
Από το τριήμερο των προβολών ταινιών μικρού μήκους στο Γαλλικό Ινστιτούτο αφιερωμένων σε χώρους πολιτισμού που είχα αναφερθεί στην προηγούμενη ανάρτηση, κατάφερα να παρακολουθήσω δυστυχώς μόνο την πρώτη ημέρα που ήταν αφιερωμένη στις βιβλιοθήκες.
Η πρώτη ταινία που είχα την τύχη να δω, είχε κάτι από ιστορία του βιβλίου σε συνδυασμό με ιστορία των βιβλιοθηκών δείχνοντας εικόνες από τις σπουδαιότερες και παλαιότερες βιβλιοθήκες του κόσμου, και φυσικά, με μάγεψε.


Η δεύτερη ταινία ήταν αφιερωμένη σε μία βιβλιοθήκη της Γαλλίας, η οποία διαθέτει τη συλλογή βιβλίων από την παλαιότερη και μεγαλύτερη μονή του Παρισιού που ιδρύθηκε τον 6ο αιώνα. Η ιστορία της ξεκινά πολύ πριν τη δημιουργία του κτιρίου της, το 1850, που τη στεγάζει ακόμη και σήμερα. Η ταινία επικεντρώνεται στις πρωτοποριακές ιδέες του αρχιτέκτονα και αναφέρεται σε όλες τις λεπτομέρειες της δημιουργίας του εντυπωσιακού κτιρίου της.
Η τρίτη ταινία, δεν ήταν ακριβώς ταινία, αλλά περισσότερο διαφήμιση του οράματος του ιδρύματος που έχει αναλάβει να δημιουργήσει το χώρο που θα στεγαστεί η Εθνική Βιβλιοθήκη και η Λυρική Σκηνή. Το κτίριο παρουσιάστηκε εικονικά τόσο πετυχημένα που για στιγμή κόντεψα να πιστέψω ότι το έργο ολοκληρώθηκε και τα βιβλία της Εθνικής Βιβλιοθήκης βρήκαν τη στέγη που τους αξίζει.
Αφήνω εδώ τις δύο πρώτες ταινίες για όποιον θα ενδιέφερε να τις δει και ας είναι στα γαλλικά:
Les architectures du savoir
Bibliothèque Sainte-Geneviève
Και φυσικά, σήμερα και αύριο προβάλλεται στο Δαναό η ταινία "Ναοί Πολιτισμού". Για αύριο τα εισιτήρια εξαντλήθηκαν αλλά για σήμερα μένουν μερικά ακόμα.


Παράλληλα, στο πλαίσιο Ευρωπαϊκές Ημέρες Πολιτιστικής Κληρονομιάς, η Λουίζα Καραπιδάκη θα ξεναγεί σήμερα και αύριο 12-6 στην έκθεση Γακ-Art που δημιουργήθηκε για τον εορτασμό των 100 χρόνων από την ίδρυση των Γενικών Αρχείων του Κράτους. Ακόμη, το κοινό θα έχει την ευκαιρία να επισκεφθεί τους χώρους των ΓΑΚ (Δάφνης 61, Ψυχικό) και να ενημερωθεί για τις δράσεις και τη λειτουργία της Υπηρεσίας.
Ένα γεμάτο Σαββατοκύριακο!
Και δεν ανέφερα κουβέντα για τα βιβλία που έχω διαβάσει, τα αφήνω για επόμενη ανάρτηση. 

Κυριακή 21 Σεπτεμβρίου 2014

Νύχτες πρεμιέρας και βιβλιοθήκες


Όπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος, στη μεγάλη μας πόλη την εβδομάδα αυτή πραγματοποιείται το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας - Νύχτες Πρεμιέρας. Οι κινηματογράφοι που συμμετέχουν προβάλλουν έως και τρεις διαφορετικές ταινίες ημερησίως και είναι γεμάτοι κόσμο αφού για ορισμένες προβολές τα εισιτήρια έχουν ήδη εξαντληθεί. Τέσσερις δωρεάν προσκλήσεις διανεμήθηκαν ήδη σε 500 ανέργους που είχαν τη διάθεση να περιμένουν στη μεγάλη ουρά με όσους ήθελαν να αποκτήσουν τη δωρεάν είσοδο σε ταινίες της επιλογής τους.
Η χαρά των σινεφίλ!
Στο πλαίσιο του Φεστιβάλ πραγματοποιείται ένα πολύ ενδιαφέρον αφιέρωμα με θέμα Αρχιτεκτονική και Σινεμά, συγκεκριμένα την αρχιτεκτονική εμβληματικών κτηρίων πολιτιστικών λειτουργιών.
Το ειδικό αυτό αφιέρωμα περιλαμβάνει παράλληλες εκδηλώσεις με την προβολή ντοκιμαντέρ μικρού μήκους που παρουσιάζουν μέσα από το βλέμμα του σκηνοθέτη κτήρια μουσείων, όπερας αλλά και βιβλιοθηκών.
Οι προβολές θα πραγματοποιηθούν στο Γαλλικό Ινστιτούτο στις 23, 25 και 26/9 με δωρεάν είσοδο.
Την Τρίτη το αφιέρωμα ξεκινά με τις προβολές των ντοκιμαντέρ που αφορούν κτήρια βιβλιοθηκών:
Les Architectures du Savoir / Η Αρχιτεκτονική της Γνώσης (1996, 26')
La Bibliotheque Sainte Genevieve / Η Βιβλιοθήκη Sainte Genevieve (2010, 26')
Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα «Σταύρος Νιάρχος» - αρχιτέκτων Renzo Piano (10')
Το αναλυτικό πρόγραμμα μπορεί να το δει όποιος θέλει εδώ.


Το ίδιο ενδιαφέρον είμαι σίγουρη ότι θα έχει η 3D ταινία που προβάλλεται στο πλαίσιο του αφιερώματος το Σάββατο 27/9 και την Κυριακή 28/9 με τίτλο Cathedrals of Culture, στην οποία παρουσιάζονται κτήρια όπως το Πομπιντού, η Φιλαρμονική του Βερολίνου, η Εθνική Βιβλιοθήκη της Ρωσίας.

Κι αυτά είναι μόνο λίγα από αυτά που γίνονται σε ετούτη την πόλη που όποιος έχει ζήσει για μερικά χρόνια στην επαρχία εκτιμά περισσότερο.
Αδικημένοι όσοι ζουν μακριά, αναγκασμένοι να κάνουν μεγαλύτερη προσπάθεια για να φτάσουν κοντά στη γνώση.

Πέμπτη 18 Σεπτεμβρίου 2014

Νύχτες που μύριζαν θάνατο

Ο Μαραμπού θέλησε να μας μιλήσει για έναν εκδοτικό οίκο που εδρεύει στη Θεσσαλονίκη. Αν και δεν είναι τόσο γνωστός, έχει σημαντικό εκδοτικό έργο κυρίως εξαιτίας των εκδόσεων των απάντων του Νίτσε. Εξάλλου ο πολυγραφότατος εκδότης του φανερώνει την ποιότητα τόσο των κειμένων που γράφει όσο των βιβλίων που εκδίδει.



Ο Κώστας Δεσποινιάδης διευθύνει τις ιδιαίτερες και καλαίσθητες εκδόσεις Πανοπτικόν, καθώς και το ομώνυμο περιοδικό με τα ενδιαφέροντα άρθρα του. Η ιδιαιτερότητα των εκδόσεων έγκειται μόνο στην ομορφιά και το ενδιαφέρον που φέρουν τα κείμενά τους και δεν υποδηλώνει καμιά συγγραφική παθογένεια και δυσκαμψία του λόγου. Τα άπαντα του Νίτσε βρήκαν ακόμα ένα καινούριο μοντέρνο σπίτι και αυτό χαροποιεί άπαντες. Η πρώτη γνωριμία μου όμως με τις εκδόσεις, έγινε με το σημαντικό δοκίμιο του Δεσποινιάδη “Φραντς Κάφκα, ο ανατόμος της εξουσίας”, στο οποίο γίνεται λόγος για τις σχέσεις που είχε ο Κάφκα με τους αναρχικούς κύκλους της Πράγας και πώς αυτές υπεισέρχονται στο λογοτεχνικό του σύμπαν, μια διάσταση που οι επίσημοι κριτικοί του έργου του επιμένουν να αγνοούν.
Έντονα Κάφκα θυμίζουν και τα μικρά κείμενα που συγκεντρώνει ο Κώστας Δεσποινιάδης στο βιβλίο του με τον ποιητικότατο τίτλο, “Νύχτες που μύριζαν θάνατο”. Οι επιρροές του Κάφκα είναι κάτι περισσότερο από εμφανείς. Κλειστοφοβικό περιβάλλον, περίκλειστα δωμάτια και πόρτες φυτεμένες στο ύπαιθρο, υπαρξιακή αγωνία, άγνοια για το τι συμβαίνει και ταυτόχρονα υποταγή σε αυτό που συμβαίνει, μεταμορφώσεις και όνειρα. Ο Κώστας Δεσποινιάδης εντούτοις, δεν προβαίνει σε μια στείρα μίμηση του μεγάλου δασκάλου αλλά έχει αφομοιώσει την ουσία και την έχει φιλτράρει μέσα από τις δικές του εμπειρίες και το δικό του προσωπικό ύφος. Ακολουθούν δύο χαρακτηριστικές “καφκικές” ιστορίες:

Το όνειρο

Συχνά βλέπω το ίδιο βασανιστικό όνειρο.
Κάθομαι στη μοναδική καρέκλα ενός άδειου, ψυχρού δωματίου. 
Περπατώντας αργά, μπαίνει ο πατέρας μου˙ είναι γερασμένος, ντυμένος στα μαύρα, σαν πεθαμένος – μ' όλο που ολοζώντανος – και με κοιτά επιτιμητικά.
«Ποτέ δεν έγινες ο γιος που θα ήθελα», μου λέει με τόνο αυστηρό και συνάμα με κάποιο παράπονο.
Τον κοιτάω στα μάτια, κι όλο θέλω να του πω πως κι αυτός ποτέ δεν ήταν ο πατέρας που θα ήθελα, μα ένας κόμπος ανεβαίνει στο λαιμό μου, και πάνω εκεί πάντα ξυπνάω.

Ένα παιδικό χέρι

Βλέπω συχνά στον ύπνο μου άλλοτε πως έχω μεταμορφωθεί σε μια ακρίδα (ένα παιδικό χέρι με κρατά απ' τα πόδια, με πετά σ' ένα περιφραγμένο κοτέτσι, οι κότες με κυνηγάνε, κάνω απελπισμένους σάλτους, γεμάτος αγωνία, για να γλυτώσω ώσπου μια απ' αυτές με αρπάζει με το ράμφος της), άλλοτε πως έχω μεταμορφωθεί σε μυρμήγκι (το ίδιο παιδικό χέρι κρατά ένα μεγεθυντικό φακό, συγκεντρώνει επάνω μου τις ακτίνες του ήλιου καίγοντάς με), και άλλοτε πως έχω μεταμορφωθεί σε μια μικρή γκρι σαύρα (που πάλι το ίδιο παιδικό χέρι προσπαθεί να με πνίξει σε έναν κουβά γεμάτο νερό).
Πάντα ξυπνάω λυπημένος κι εύχομαι να μπορούσα να γυρίσω τον χρόνο πίσω.


Αν μη τι άλλο, είναι εκδόσεις καμωμένες με μεράκι. Είναι γραμμένες με λίγα λόγια αλλά λένε πολλά περισσότερα στους αναγνώστες που θα κάνουν τον κόπο να τις ξεφυλλίσουν. Αγαπούν τον λόγο και περιμένουν αναγνώστες με ανάλογα αισθήματα και πρόθυμα μάτια.

Σάββατο 13 Σεπτεμβρίου 2014

Ναός βιβλίων

Λοιπόν, κάνω σαν να μην τρέχει τίποτα, σαν να μην απουσίασα μια μέρα, μάλλον γιατί έτσι το νιώθω. Καλημέρα καλημέρα και καλή εβδομάδα, το καλοκαίρι αποσύρεται με χάρη, οι σταγόνες της βροχής πυκνώνουν και σημαδεύουν την ατμόσφαιρα με την υγρασία τους. Μέσα στα βιβλία, για τα βιβλία, για μια άλλη στάση ζωής διά των βιβλίων και όσων φέρνουν στην ζωή μας, για όσα έχουν καταφέρει και όσα πρόκειται να φέρουν με τις νέες τους μορφές και τεχνολογίες.
Αισθάνθηκα ότι έπρεπε οπωσδήποτε να μοιραστώ τις εικόνες αυτού του νέου βιβλιοπωλείου.