Κυριακή 20 Φεβρουαρίου 2011

Στήνομαι μπροστά στην οθόνη, όλες τις μέρες της εβδομάδας που κύλησε λέω πως θα κάνω κάτι για το ηλεκτρονικό βιβλίο. Το έχω σκεφτεί και τακτοποιήσει, δεν χωράει σε μια ανάρτηση, τι θα πάει πρώτο τι θα ακολουθήσει. Μα τώρα που κάθισα με γαργαλάει ένα άλλο θέμα και νομίζω ότι δεν θα του αντισταθώ αν και καλά το ξέρω πώς δεν είναι δικό σας αγαπημένο. Αντίθετα μάλιστα, προκαλεί έντονες αντιδράσεις, αρνητικές. Έχει γίνει προηγούμενη αναφορά που προκάλεσε αυθόρμητα κάθετα σχόλια αλλά δεν παύει να ανήκει στην κατηγορία βιβλιοθεμάτων. Επανέρχομαι με περισσότερες λεπτομέρειες.
Και αυτό το συστατικό των βιβλίων τείνει έως έχει σχεδόν καταργηθεί και βρίσκεται μόνο σε ειδικές περιστάσεις. Κοιτάω ένα γύρο τα ράφια με τις ράχες. Οι περισσότερες, με πάρα πολύ λίγες εξαιρέσεις είναι ακάλυπτες, δεν έχουν το χάρτινο περίβλημα, την κουβερτούρα που λέγαμε…
Η λέξη κουβερτούρα έλκει την καταγωγή της από την γαλλική γλώσσα, από το ρήμα «κουβρίρ» που σημαίνει καλύπτω, σκεπάζω. Είναι το περικάλυμμα που ακολουθεί την φόρμα και αγκαλιάζει το σώμα μικρού και μεγάλου σχήματος βιβλίων, τόμων εγκυκλοπαίδειας έως και λευκωμάτων. Ντύνει τα βιβλία για αυτό το λένε και παλτό, με την έννοια πανωφόρι που φοριέται από πάνω. Κανονική ελληνική λέξη, όρο του βιβλίου, για την κουβερτούρα, το παλτό δεν βρίσκω. Κάτι θα πρέπει να σημαίνει ότι δεν έχει καν δική αντίστοιχη λέξη, έστω δύσχρηστη, ανεπιτυχή, ξεχασμένη, καθώς μια είναι δανεική και η άλλη μεταφορική.
Η κουβερτούρα προσφέρει στα βιβλία ένα στρώμα προστασίας από τις γνωστές κακουχίες που περνάνε τα έντυπα στα χέρια των ανθρώπων με την χρήση και τα τεντώματα και τα τραβήγματα και από φυσικούς εξωτερικούς εχθρούς, κυρίως την σκόνη μα και την υγρασία ή το δυνατό φως. Είναι σαν ένας ειδικός φάκελος υποβοηθητικός στην συντήρηση και τη διατήρηση.
Δεν είναι μόνο χρηστικά, ενισχυτικά και προστατευτικά, συχνά, προσφέρουν και πεδίο καλλιτεχνικής δημιουργίας. Μπορεί να είναι διακοσμημένα με άποψη. Συμβαίνει μια κουβερτούρα να αφήνει δυνατές εντυπώσεις, να προκαλεί εικαστικά ενώ κρύβει ένα κλασικό, απλό εξώφυλλο. Ελευθερώνει διττές εικόνες, απευθύνεται και ικανοποιεί διαφορετικά γούστα.
Η κουβερτούρα γυρεύει να προκαλέσει το μάτι που περιδιαβάζει τους πάγκους, να ξεχωρίσει από τα γειτονικά βιβλία. Θέλει να είναι πρωτότυπο και τραβηχτικό και μερικές φορές υπερβάλλει, το παρακάνει.
Είναι αλήθεια ότι γλήγορα αρχίζουν να ταλαιπωρούνται. Στην αρχή με μικρά σκισίματα που σιγά σιγά μακραίνουν. Κομμάτια φεύγουν χωρίς να τα πάρει κανείς είδηση και σύντομα η όψη και η κατάστασή τους είναι χαλεπή. Ένα αποφόρι που κρέμεται κουρελιασμένο. Μπλέκεται, τσαλακώνεται και δυσκολεύεται να μπει στο ράφι.
Τα πανωφόρια τα κρατώ πάνω στα εξώφυλλα όσο μπορώ περισσότερο, όσο κάνουν την δουλειά τους, έστω και λίγο, υποτυπωδώς.. Μετά, όταν αποκουρελιαστούν, στιγμή μάλλον δυσάρεστη γιατί αναλογίζεται κανείς τι έχει υποστεί το βιβλίο, τα αποσύρω, συνταξιοδοτούνται. Τα βγάζω απέξω, τα διπλώνω και τα βάζω μέσα στο πίσω μέρος του βιβλίου, μεταξύ οπισθόφυλλου και τελευταίας σελίδας γιατί του ανήκουν. Προσέφεραν προστασία σε βάρος της δικής τους ύπαρξης. Φτιάχτηκαν για να είναι τα πρώτα που με μαθηματική ακρίβεια θα χαλάσουν.
Το καταλαβαίνω, είναι εκνευριστικά, μπερδεύονται, γλιστράνε και κάνουν να σου πέφτει το βιβλίο στα καλά του καθουμένου μέσα από τα χέρια. Το ταλαίπωρο θέαμά τους είναι αποκαρδιωτικό. Χαλάει την γενική εικόνα. Μα λίγα παλτά έμειναν πια, κατάλοιπο είναι και οι κουβερτούρες, δεν τους αξίζει τόση δα σταλιά υπομονή; ακόμα και αν μας την δίνουν και μπλέκονται;

Υ.Γ.
Κουβερτούρα: λέξη που συναντιέται και στην μαγειρική, στην περιοχή της γεύσης είναι η σοκολάτα που αφού λιώσει, σκεπάζει τα γλυκά και όταν κρυώσει σχηματίζει μια γυαλιστερή κρούστα σοκολάτας. Η σοκολατένια κουβερτούρα σε μπάρες χωρισμένη σε πέντε κύβους λιώνοντας μπαίνει και στα γλυκά ακριβώς για να τα κάνει σοκολατένια.
Και είναι γνωστό σε όλους πως η σοκολάτα και η ανάγνωση ταιριάζουν τρελά.

7 σχόλια:

Spyros είπε...

Γεια σας κορίτσια!
Πολύ ωραία η ανάρτηση για τις κουβερτούρες, παλτά ή όπως αλλιώς και αν λέγονται...
Ενδιαφέρον θα ήταν να γίνει μια μελέτη για την εξέλιξη του "ντυσίματος" του βιβλίου, για τις καλλιτεχνικές ιδιότητες που φέρει, για τις νοοτροπίες της εποχής που εκφράζει (μπορεί και να έχει γίνει, αλλά δεν έχω υπ' όψιν μου).
Η αλήθεια είναι ότι και εγώ στεναχωριέμαι όταν χαλάει η κουβερτούρα ενός βιβλίου μου και δεν ξέρω τι να την κάνω. Έχουν τελικά και αυτές την έννοια του "εφήμερου", όπως οι αφίσες, οι χάρτινοι σελιδοδείκτες, οι προσκλήσεις εκθέσεων...

Γιάννης Πλιώτας είπε...

Νομίζω λόγω κόστους και μόδας έχει εγκαταλειφθεί η κουβερτούρα. Πού και πού βγαίνουν ακόμα υποθέτω. Τώρα τελευταία νομίζω είχα δει την Αλεπού του Feist από την Άγνωστη Καντάθ (πολύ όμορφο αποτέλεσμα και χωρίς την κουβερτούρα).

Elli είπε...

Spyro γεια και ξανά γεια και χαρά! Ενδιαφέρουσα μελέτη θα ήταν στα αλήθεια, κάτι έχει γίνει από την πλευρά των βιβλιδετών που χρονολογούν τα δεσίματα, εικαστικά λίγα πράγματα έχουν ειπωθεί.

Γιάννη καλή εβδομάδα! ναι έχει εγκαταληφθεί και όσα έχουν τώρα ξεχωρίζουν. Θα ψάξω την Αλεπού που σίγουρα θα είναι ιδιαίτερη.

librarian είπε...

Καλημέρα και από εμένα! Μα βέβαια η κουβερτούρα παίζει και διαφημιστικό αλλά και πληροφοριακό λόγο ύπαρξης, οπότε είναι πολύ άδικο να πετιέται ή να καταστρέφεται.
Καλό είναι όπως λες κι εσύ να φυλάσσεται μαζί με το βιβλίο!
Μια πολύ ενδιαφέρουσα έκθεση στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, βλέπω και σε προτρέπω να πεταχτείς να τη δεις που είσαι κοντά και να ξεναγήσεις εμάς που είμαστε μακρύτερα! Σε φιλώ!

Johnny Panic είπε...

Άλλη μία "ερωτική" ανάρτηση! Μου άνοιξε την όρεξη για διάβασμα και για...κουβερτούρα!

Μαραμπού είπε...

Σε στάση ανάπαυσης - ολοκληρωμένης και όχι μισής! - θέλω να σας ευχαριστήσω, Elli και Librarian για τα σχόλιά σας. Γράφω εδώ δυο λόγια, αν και δεν έχουν σχέση με το θέμα της ανάρτησης, για να τύχουν σίγουρης ανάγνωσης.

Τι να πεις για τον στρατό που να έχει ενδιαφέρον! Από το λίγο που τον έζησα, θα πω αυτό που μου προκάλεσε έντονες εντυπώσεις. Λίγοι είναι εκείνοι που έχουν ένα βιβλίο μαζί τους. Ακόμα και αν κάποιοι έχουν σπάνια το εμφανίζουν. Κι όμως, παρατήρησα ότι η ανάγνωση και μόνο, μπορεί να σου δώσει μία αίσθηση ανθρωπιάς και σύνεσης - μια πνοή προσωπικότητας - να μαγνητίζει τα θρύμματα της κατακερματισμένης σου ατομικότητας.

Μια φίλη μού είπε ότι ο πατέρας της - ακαδημαικός πια - είχε διαβάσει πολύ στον στρατό. Νομίζω το ίδιο θα πράξω και γω... μέχρι τελευταίας ρανίδας του πνεύματός μου!

Elli, από πού απορρέουν οι γνώσεις σου για τον στρατό;; Σ'ευχαριστώ που θα γράψεις σε κάποια ανάρτηση για τα βιβλία στον ήλιο. Θα τα ξαναπούμε.

Elli είπε...

Johnny του πανικού ζεστό γεια. Διάβασμα διάβασμα και λιωμένη σοκολάτα, μμμμμ...

Γενναίο Μαραμπού είμαστε μαζί σου και σκεφτόμουν ότι θα κατάφερνες να επιοινωνήσεις! Το διάβασμα στον στρατώνα δεν είναι εικόνα συνηθισμένη αλλά μην πτοείσαι, όλα κατακτώνται. Μπορείς και να στρατολογήσεις νέους αναγνώστες αρκεί να μυριστείς τα γούστα και τα σημεία επαφής τους.Θα σου χρωστάνε.
Προσπαθώ να απωθήσω τα του στρατού και μόνο σε μεγάλη ανάγκη θα τα βγάλω στην επιφάνεια που ελπίζω να φτάσεις εκεί.
Η επόμενη ανάρτηση δικιά ολοδικιά σου, ήλιος και ανάγνωση...