Κυριακή 13 Φεβρουαρίου 2011

ΓΙΑ ΚΟΜΜΕΝΑ, ΓΙΑ ΑΚΟΠΑ

Παραγγελιά ταγμένη
παντελώς αφιερωμένη
στις Βολτίτσες αναρτημένη

Είναι απορίας άξιο πώς και συμβαίνει μερικά βιβλία να έχουν τις σελίδες τους κολλημένες από την απάνω πλευρά και από τα εξωτερικά πλαγιανά. Βάζει ερωτηματικά και μοιάζει ανεξήγητο μυστήριο που θέτει αναίτια εμπόδια στην ανάγνωση. Η εξήγηση των κολλημένων, άκοπων σελίδων βρίσκεται στα παλιά, στην ιστορία του χαρτιού και συνεπώς στην ιστορία του βιβλίου, όπως το ξέρουμε τουλάχιστον από την βιομηχανική εποχή έως και τις ημέρες μας..
Ξακρισμένα είναι ο όρος για τα βιβλία που έχουν τις σελίδες τους κομμένες. Έχουν κοπεί οι άκρες τους, δουλειά που γίνεται στην φάση της βιβλιοδεσίας. Χρατς, πέφτει το καλοζυγιασμένο λεπίδι και ισιώνει το σώμα του βιβλίου, μικραίνοντας τα περιθώρια. Κόβοντας γύρο γύρο φεύγει το άκοπο μέρος, στην ουσία κόβεται το δίπλωμα της σελίδας. Ένα τυπογραφικό φύλλο αν διπλωθεί δυο φορές το έντυπο που προκύπτει είναι 2ου μεγέθους, σε αυτό το μέγεθος είναι οι εφημερίδες. Το τυπογραφικό χαρτί μπορεί να διπλωθεί τέσσερις, οκτώ και δεκαέξι φορές, σε κάθε δίπλωμα, το μέγεθος μειώνεται. Διπλώνοντας δημιουργούνται οι άκοπες σελίδες. Αν ξακριστούν ελευθερώνονται, αν πάλι δεν ξακριστούν θα πρέπει να ανοιχτούν από τον πρώτο αναγνώστη του βιβλίου, ο οποίος πριν αγοράσει δεν έχει την δυνατότητα να ξεφυλλίσει άνετα, πρέπει να ρίξει λοξή ματιά κρατώντας με τα δάκτυλα τις σελίδες μισάνοικτες, να κρυφοκοιτάξει.
Μπορεί τα άκοπα βιβλία να είναι μπελάς. Χρειάζεται εξοπλισμός, οργάνωση και υπομονή πριν παραδοθούν στην ματιά μας. Καθόλου δεν ενδείκνυται να προσπαθούμε να κόψουμε τις σελίδες με τα δάκτυλά μας. Δεν λειτουργεί, το σκίζουμε και λευκά τριγωνάκια περισσεύουν από εδώ και από εκεί (ναι, ομολογώ ότι το έχω κάνει από αδημονία και πίστη ότι σιγά σιγά με προσοχή γίνεται και με τα δάκτυλα, αμ δε!). Δεν γίνεται καλά ούτε με μολύβι ή στυλό που βρίσκονται εύκαιροι στο γραφείο μας ούτε με κοφτερό μαχαίρι φαγητού της κουζίνας. Οι πεπλατυσμένοι χάρακες δεν είναι απαράδεκτη λύση. Χρειάζεται σελιδοκόπτης που οι λάμες του είναι στομωμένες, το κράτημα στην χούφτα σταθερό και οι λαβές γερές. Σελιδοκόπες κυκλοφορούν φτιαγμένοι από διάφορα υλικά: μπρούτζο, κόκαλο, ξύλο, πλαστικό αλλά και ασήμι. Η ποικιλία τους μεγάλη. Παίζει από απλά λειτουργικό εργαλείο ως στολισμένο περίτεχνα μικρό αντικείμενο.
Η κίνηση μικρή, κοφτή, να μην ξεφεύγει από το τσάκισμα γιατί και πάλι υπάρχει κίνδυνος απωλειών. Μικρά χνούδια χαρτιού, σγουρά ξέφτια μένουν στην ποδιά μας όταν ολοκληρωθεί η διαδικασία. Άλλοι πρώτα κόβουν όλες τις σελίδες και στην συνέχεια ξεκινούν το διάβασμα άλλοι κόβουν διαβάζουν κόβουν διαβάζουν και χρησιμοποιούν τον σελιδοκόπτη ως σελιδοδείκτη συγχρόνως.
Το άνοιγμα των σελίδων έχει την τελετουργία του, είναι μια προϋπόθεση πριν την αποκάλυψη. Τα άκοπα βιβλία κρατάνε μια δόση άσκοπης παλαιομοδίτικης αρχοντιάς. Έχουν άλλον αέρα, μια περηφάνια.
Τα άκοπα βιβλία μιλάνε για τον εαυτό τους, αν κόπηκαν διαβάστηκαν εάν δεν κόπηκαν δεν είναι δυνατόν να διαβάστηκαν. Είναι σημάδι ανάγνωσης. Συμβαίνει, αρκετά συχνά, σε ιδιωτικές αλλά και δημόσιου χαρακτήρα βιβλιοθήκες να εντοπίζονται άκοπα βιβλία. Αγοράστηκαν, δωρίθηκαν, συλλέχθηκαν με κάποιον τρόπο μα δεν επιτέλεσαν το βασικό τους έργο. Η ορθή αντιμετώπιση ενός άκοπου βιβλίου όταν φτάνει σε μια βιβλιοθήκη είναι να κόβονται όλες του οι σελίδες, και όχι μόνον εκείνες που υποστηρίζουν την καταλογογράφησή του. Αποτελεί πολιτική βιβλιοθηκών ώστε να μην καταστρέφονται τα αντίτυπα από τους αναγνώστες που τα πρωτοσυναντούν. Συνήθως, όμως, δεν εφαρμόζεται, γιατί είναι χρονοβόρα διαδικασία και απαιτεί μη βιάση. Εξάλλου σήμερα λιγοστά είναι τα άκοπα βιβλία.
Αυτά για τώρα!

19 σχόλια:

Γιάννης Πλιώτας είπε...

Βιβλία που έπεσαν πρόσφατα στα χέρια μου και ήταν άκοπα, ήταν μια εξαιρετική σειρά της Απόπειρας με παραμύθια από όλο τον κόσμο.
Αυτά από τη Ρωσία τα λάτρεψα.

Elli είπε...

Γιάννη Πλιώτα, φέρνω μπροστά μου την εικόνα των παραμυθιών των λαών, βαθύ κόκκινο περιθώριο και στο κέντρο λευκό με χαρακτηριστικά σχέδια που παραπέμπουν στην χώρα. Με είχε πιάσει να τα κατέχω όλα μα ήταν μεγάλη η σειρά και η φόρα μου ανακόπηκε.
Καλή Δευτέρα!

Γιάννης Πλιώτας είπε...

Elli! Λέγε με Γιάννη : )
Όταν αναφέρεις και το επώνυμο αισθάνομαι ότι είμαι κάπου πολύ επίσημα.

Elli είπε...

Εντάξει Γιάννη, απλά επαναλάμβανα αυτό που έβλεπα.

aerostatik είπε...

τα βιβλία με άκοπα φύλλα δεν επιτρέπουν προεπισκόπιση και λαθρανάγνωση στο βιβλιοπωλείο...

eva είπε...

Είναι τα λεγόμενα "τετράδια", μεγάλα κομμάτια χαρτιού διπλωμένα στα τέσσερα προκειμένου να συρραφούν και να γίνουν βιβλίο. Μερικές εκδόσεις χαρακτηρίζονται μάλιστα από αυτό (βλ. ΜΙΕΤ).
Προσωπικά, το βλέπω ως μέρος του τελετουργικού, κάτι που τα e-books δεν πρόκειται ποτέ να έχουν, αυτή τη χειροπιαστή σχέση του αναγνώστη με το βιβλίο του.

Γιάννης Πλιώτας είπε...

Aerostatik, νομίζω μπορείς και πάλι να λαθραναγνώσεις. Απλώς πρέπει να το γείρεις λίγο μπροστά και να κολλήσεις το πρόσωπό σου κοντά στις σελίδες, σαν να προσπαθείς να τις μυρίσεις.

anagnostria είπε...

Δεν φαντάζεστε πόσο νοσταλγώ τα βιβλία με άκοπα φύλλα και πόσο χαίρομαι όταν τυχαίνει αραιά και πού πια να συναντήσω κάτι τέτοιο. Είναι μια μεγάλη απόλαυση να κόβεις τα φύλλα, να ρίχνεις κλεφτές ματιές εδώ κι εκεί (σαν να τσιμπολογάς από ένα μπουφέ πριν από το κυρίως γεύμα!) να μπαίνεις σιγά-σιγά στην ατμόσφαιρά του, να εξερευνάς τη γραμματοσειρά, τους τίτλους των κεφαλαίων...Τι να σας πω, τα νοσταλγώ.

Elli είπε...

aerostatic τα άκοπα κάνουν την λαθρανάγνωση δύσκολη και εμάς ευρηματικές σε πόζες!! Αααα και ακόμα αναπτύσσουν το ένστικτο της επιλογής..

Ευαγγελία ναι, ναι,τα λένε και τετράδια κυρίως οι βιβλιοδέτες. Φαντάσου το ηλεκτρονικό βιβλίο που βγάζει μυρωδιές και εικονίζει φθορές και σχισίματα και είναι και τρισδιάστατο...

Elli είπε...

Γιάννη καλημέρα!

anagnostria γεια, να νοσταλγείς τα τσιμπολογήματα και τις εξερευνήσεις μα δεν είναι κέρδος πως τα έχεις ζήσει και αισθανθε;και μπορείς να τα θυμάσε αναπολώντας

Johnny Panic είπε...

Κι εμένα μου αρέσουν πολύ τα άκοπα! Εκλεκτή ηδονή το τελετουργικό κόψιμο των σελίδων(τόσο σωματική,που θα τολμούσα να τη χαρακτηρίσω σχεδόν σεξουαλική!),αλλά δυστυχώς η αδεξιότητά μου συχνά αποβαίνει καταστροφική,συνεπώς συμβιβάζομαι μια χαρά και με τα κομμένα... :)

Elli είπε...

Johnny οπαδέ των άκοπων, η αδεξιότητα δεν είναι σφάλμα, μην νομίζεις όλοι κάπως τσαλακώνουμε αυτά που πιάνουμε.

Mariela είπε...

Πήγαινε μια βόλτα από το μπλογκ μου... κάτι σε περιμένει!!

Elli είπε...

Mariela ευχαριστούμε για το περιστέρι που αφιερώνεις στα κείμενα. Πολύ μας αρέσουν οι ζωγραφιές σου, αληθινές και ρευστά ονειρικές μαζί

Μαρία Δριμή είπε...

Έλλη,
ήρθα σήμερα και διάβασα αυτή την ανάρτηση που ίσως αποτελεί απάντηση σε προηγούμενό μου σχόλιο. Εγώ πάλι δεν τα πολυθέλω τα άκοπα βιβλία. Προτιμώ τη συμμετρική τελειότητα των έτοιμων σελίδων που μυρίζουν καινουργίλα και επιτρέπουν την άμεση πρόσβαση στο περιεχόμενό τους. Γκλάσνοστ...
Πάντως, μου αρέσουν κάποιες ολιγοσέλιδες ποιητικές συλλογές με άκοπες σελίδες.

Mariela είπε...

Elli,
μεγάλη η παράλειψη μου, δεν έβαλα και τα δυο ονόματα, λυπάμαι ειλικρινά!
Καλή εβδομάδα από αύριο!

Elli είπε...

Μαρία Δρίμη για σένα ήταν και εγώ καθυστερώ να σου απαντήσω. Ταιριάζε στην ποίηση η άκοπη εκδοχή συμφωνώ

Mariela, δεν υπάρχει κανένα θέμα, μην στενοχωριέσαι. Καλή εβδομάδα την επόμενη εβδομάδα!

ΘΑΛΕΙΑ ΜΙΧΕΛΑΚΗ είπε...

"Έπεσα" πάνω στην ανάρτησή σας -καθώς και στην αμέσως προηγούμενη περί αυτιών των βιβλίων- τυχαία και τη βρήκα απολαυστική.
Ήθελα να συμπληρώσω πως τα άκοπα βιβλία είναι ταυτόχρονα και σήμα καλής έκδοσης, καθώς δίνουν στον αναγνώστη-ιδιοκτήτη τη δυνατότητα να δώσουν το μικρό τους θησαυρό για βιβλιοδεσία. Έτσι δεν θα κοπούν δύο φορές τα περιθώρια του βιβλίου και δεν θα κυνδινεύσει η γραφή.

librarian είπε...

Θάλεια σε ευχαριστούμε για το σχόλιό σου! Πράγματι δεν το είχα σκεφτεί ότι τα αξάκριστα βιβλία βοηθούν στη βιβλιοδεσία. Πολύ καλή η παρατήρησή σου!